نزدیکی های مشهد
سد چالیدره
شهر مشهد طی دو دهه گذشته تغییرات بسیاری در حوزه گردشگری داشته است و مناطق تفریحی بسیاری در مشهد اضافه گردیده که این امر باعث شده ،شهر مشهد بعنوان یک شهر توریستی در ایران و جهان بیشتر شناخته شود.
یکی از مناطقی که در دهه قبل به جاهای دیدنی مشهد اضافه گردید ،منطقه گردشگری و تفریحی چالیدره مشهد میباشد که از امکانات تفریحی و رفاهی متنوعی برخوردار است و در سالهای گذشته به یکی از قطب های گردشگری شهر مشهد تبدیل گردیده و سالانه پذیرای مراجعه کنندگان بسیاری میباشد.
در شهرستان طرقبه مشهد ،دره های گوناگونی همچون دره ارغوان ،دره چالیدره و … وجود دارد که بعنوان جاذبه های طبیعی این نقطه از ایران محسوب میگردند. دره چالیدره که یکی از این جاذبه های طبیعی شهرستان طرقبه میباشد ،از طریق رودخانه ای به نام جاغرق تغذیه می شود که وجود این دره و رودخانه در کنار هم ،جاذبه طبیعی چشم نوازی را در این منطقه بوجود آورده است.
امکانات تفریحی چالیدره
منطقه گردشگری چالیدره مشهد علاوه بر جاذبه های طبیعی چشم نواز بهمراه آب و هوای ویژه ای که در اطراف خود دارد، از امکانات تفریحی و رفاهی مناسبی برخوردار میباشد که مکانی را برای جداشدن از هیاهوی شهر و استراحت در یک مکان آرام و زیبا فراهم می آورد.
- رستوران با منوی غذاهای ایرانی و فرنگی
- کافی شاپ با محیط دلنشین
- تله کابین هیجان انگیز
- ماهی گیری در دریاچه
- بانجی جامپینگ
- برج گردان
- ترن کوهستان
- زیپ لاین
- اسکله تفریحی
- لمکده و چایخانه
- تله سیژ
- عکاسخانه سنتی
- امکانات تفریحی ویژه کودکان
- قایق موتوری در سد
- قایق پدالی
- قایق پارویی
- کشتی شناور تفریحی
- آموزش غواصی در دریاچه چالیدره
- آموزش قایق سواری
- مرکز ماساژ ماهی برای از بین بردن بافت های مرده پوست
لازم به ذکر است که در این مجموعه تفریحی که جهت استفاده عموم مردم میباشد ،پارکینگ بزرگی برای وسایل نقلیه مسافران و بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده است.
آرامگاه فردوسی (گشایش: ۱۳۱۳ ه.ش – ۱۹۳۴ م)، محل خاکسپاری حکیم ابوالقاسم فردوسی در طوس است. این بنا به‌دست هوشنگ سیحون برپایهٔ طرح پیشین کریم طاهر زاده بهزاد، با اندکی تغییر در اندازه و تزئینات، طراحی و بازسازی شد. معمار مجری ساختمان حسین لرزاده، و حسین حجارباشی زنجانی و تقی درودیان مباشر ساخت این بنا بودند.
آرامگاه فردوسی بارها ساخته و ویران شده‌است. در گزارش‌هایی که در دو سدهٔ اخیر از سوی پژوهشگران ایرانی و خارجی انجام شده‌بود، بنایی محقر و پوشیده از گندمزار به‌چشم آمده‌است. سرانجام در آغاز سدهٔ چهارده خورشیدی و هم‌زمان با ملی گرایی نوین ایران، تلاش‌ها برای ساخت آرامگاهی شایستهٔ فردوسی ازسر گرفته شد. مساحت کنونی مجموعهٔ آرامگاه نزدیک به شش هکتار و دربردارندهٔ باغ آرامگاه، استخر و تندیسی از فردوسی اثر ابوالحسن فردوسی در جلوی آن، بنای یادبود، ساختمان‌های اداری، کتابخانه، موزه و آرامگاه مهدی اخوان ثالث است. معماری داخلی بنا نیز دربردارندهٔ کاشی‌کاری‌ها، نقوش سنگی برجسته از داستان‌های شاهنامه و کتیبه‌هایی سنگی از سروده‌های فردوسی و دیگران است.
سنگتراشی سنگ‌های بنا و قبرکاری از حسین حجارباشی زنجانی و سنگ نوشته های آرامگاه مزین به اشعار فردوسی و خط نستعلیق استاد طاهرزاده هستند. سنگ نوشته ها هر یک داستانی از افسانه های شاهنامه را روایت می کنند.
روی دیوارهای ضلع جنوبی و شرقی تالار، نقش های برجسته سنگی از شاهنامه وجود دارد که شرحی نیز به خط نستعلیق در کنار آنها بر لوحه های کوچک برنجین به چشم می خورد. حجاری این نقش های برجسته کاری از فریدون صدیقی است و خوشنویسی شرح آنها را حسن زرین خط انجام داده است. این نقوش عبارتند از:
* نقش‌های ضلع جنوبی: زال در پناه سیمرغ، نبرد زال با شیر، به کمند گرفتن رستم رخش را، نبرد رستم با اژدها، به کمند افتادن زن جادوگر به دست رستم، نبرد رستم با دیو سفید، رفتن رستم به نبرد شاه مازندران، نبرد رستم با یکی از پیل تنان مازندران، چاره‌جویی رستم از سیمرغ برای شکست اسفندیار، آوردن رستم تیر دوشاخ را از جنگل و جنگ رستم با اسفندیار و پیروزی رستم.
* نقش‌های ضلع شرقی: ضحاک ماردوش و قیام کاوه آهنگر در برابر ضحاک و انوشیروان ساسانی.
در میان نقش های سنگی ضلع جنوبی تالار، کتیبه‌ای به ابعاد ۱ در ۱.۵ متر قرار دارد که بر روی آن قصیده ای بلند از علامه جلال الدین همایی (نویسنده، ادیب، شاعر، ریاضیدان و تاریخ نگار معاصر) دیده می شود.
در محوطه آرامگاه تندیسی از فردوسی از جنس سنگ مرمر کارارا دیده می شود که ۱۸۵ سانتی متر ارتفاع دارد و ساخته ابوالحسن صدیقی در سال ۱۳۴۸ است.
در برخی روزها به مناسبت های مختلف مراسمی در این آرامگاه برگزار می شود که دیدن شان خالی از لطف نیست.
خانه ابدی مهدی اخوان ثالث در جوار فردوسی
در محوطه آرامگاه فردوسی، هنرمند دیگری نیز در خاک آرمیده است. مهدی اخوان ثالث، شاعر پرآوازه و موسیقی پژوه ایرانی بود که در ۱۰ اسفند ۱۳۰۷ در مشهد متولد شد و در ۴ شهریور ۱۳۶۹ در تهران از دنیا رفت. او اشعاری با زمینه اجتماعی می سرود و در آن ها حوادث زندگی مردم را به تصویر می کشید.
سروده های وی دارای لحن حماسی آمیخته با صلابت و سنگینی شعر خراسانی هستند و در عین حال از ترکیبات نو نیز بهره می برند. او به نوازندگی تار و مقام‌های موسیقیایی نیز آشنایی داشت.
مزار وی در بخش غربی مجموعه آرامگاهی فردوسی و در ضلع جنوبی موزه قرار دارد و تندیسی از نیم تنه وی در کنار آن نصب شده است. اطراف مزار وی همه ساله در روز چهارم شهریور میزبان خانواده و دوست دارانش می شود که برای برگزاری مراسم به این مکان می آیند.
هارونیه
در ۲۵ کیلومتری شمال غربی مشهد در حاشیه غربی جاده مشهد-طوس، بنایی ناشناخته و پررمز و راز قرار دارد. بقعه «هارونیه» بنایی است مکعب شکل و آجری که در قلب دشت طوس واقع شده است. این بنا از نظر عظمت، قطر پایه‌ها، قدرت ایستایی در کف و گنبد دارای معماری خاص است و توجه به این نکته که هارونیه یگانه اثر برجای مانده از شهر باستانی طوس است، اهمیت آن را مشخص‌تر می‌سازد. عوام آن را به نام «زندان هارون» می‌شناسند و احتمالا به این دلیل «هارونیه» خوانده می‌شود، حال آن‌که نه‌تنها بنا از لحاظ شکل و نقشه هیچ‌گونه شباهتی به زندان ندارد، بلکه طبق مستندات تاریخی نمی‌توان هیچ‌گونه ارتباطی بین این اثر و هارون‌الرشید خلیفه عباسی یافت؛ زیرا هارون در سال ۱۹۳ هجری قمری وفات یافته است در حالی که اصل بنا را با توجه به شکل معماری، از دوره ایلخانی (قرن هشتم هجری) می‌دانند که بخش‌هایی در دوره تیموری به آن الحاق شده است. از طرف دیگر به دلیل تشابه سبک معماری بنابر اساس نظرمرحوم پیرنیا به معماری رازی، این بنا را مربوط به قرن ششم هجری می‌دانند. در حفاری‌هایی که به سال ۱۳۵۴ در این بنا صورت گرفت، ضمن پیدا شدن سفال‌های مربوط به دوران سلجوقی، تیموری و صفوی، جرز بسیار قطوری از سنگ و ملاط ساروج که کاملا یادآور پی بنای آتشکده‌های ساسانی است مشاهده شد و نتایج آثار به دست آمده حاکی است که پی این بنا سابقه‌ای خیلی پیش از قرن ششم داشته است.
کاربری بنا
در هدف از احداث بنا و کاربری آن نیز اختلاف نظر وجود دارد، برخی این مکان را مدرسه یا خانقاه و همچنین مدفن امام محمد غزالی می‌دانند (قرن ششم) و برخی دیگر آن را مسجدی می‌دانند که بعد از هجوم مسلمانان به ایران بر روی آتشکده ساسانی ساخته شده است.
از آنجا که در قسمت شمالی بنا، یک ردیف اتاق دیده می‌شود، این سوال در بیننده ایجاد می‌شود که این مکان باید محل تدریس و مکان علمی باشد، با این فرضیه می‌توانیم ارتباط اثر را با امام محمد غزالی دریابیم. چرا که امام محمد غزالی پس از آن‌که تدریس در نظامیه بغداد را نپذیرفت، در طوس ماند و همان جا خانقاهی برای صوفیان و مدرسه‌ای برای طلاب دایر کرد و شبانه‌روز خویش را به عبادت خدا و خدمت به خلق می‌گذراند. هنگامی که سرگرم این کار بود ناگهان اجلش فرا رسید و در طابران طوس که موطن وی بود بدرود زندگی گفت و در همان جا مدفون گشت. پس از اتمام مرمت ساختمان سازمان حفاظت آثار باستانی سنگ مقبره‌ای به‌عنوان یادبود امام محمد در جلو آن نصب کرده است.
عبدالحمید مولوی با استناد به برخی منابع تاریخی، هارونیه را خانقاه خواجه عثمان بن هارون استاد معین‌الدین چشتی قطب صوفیه چشتی در هند می‌داند که به یادبود پدرش در قرن ششم خانقاهی در طابران طوس ساخته است. وی این نظریه را که بنا خانقاه و مقبره امام محمد غزالی بوده رد میکند چرا که مورخان و جهانگردانی که از قرن ششم و هفتم به بعد به طوس سفر کرده‌اند، مدفن غزالی را خارج از باروی شهر (قبرستان عمومی شهر) ذکر کرده‌اند، حال آن‌که بر طبق برخی منابع مکتوب، هارونیه داخل حصار طوس قرار داشته است.
به هر حال این بنا که امروزه به نام بقعه هارونیه شهرت دارد در نزد مردم به نام مقبره امام محمد غزالی شناخته می‌شود.
این بنای تاریخی در حدود ۶۰۰ متری آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی قرار دارد و در کنار آن سنگ سیاهی به‌عنوان یادبود امام محمد غزالی از عرفای سده پنجم و ششم هجری دیده می‌شود و در شمال غربی بنا نیز مقبره زنده‌یاد حسین خدیو جم (۱۳۰۶ تا ۱۳۶۸ شمسی) از غزالی‌شناسان معاصر قرار دارد.
این بنا تحت عنوان آرامگاه منسوب به امام غزالی به شماره ۸۹۴۴ و در تاریخ ۱۰/۳/۱۳۸۲ به ثبت آثار ملّی و تاریخی رسیده است.
