پارک آبی اٌپارک

اُپارک به عنوان بزرگترین پارک آبی سرپوشیده، فعالیت خود را در بهار 1396 با هدف ارائه خدمات خاص پارک آبی در سطح استانداردهای بین المللی و فراهم کردن مکانی ایمن و شاد برای سپری کردن اوقات فراغت و ایجاد تجربه ای متفاوت، هیجان انگیز و ماندگار آغاز کرده است.
55000 متر مربع زیر بنا با طراحی مدرن، حدود 3000 لاکر جهت استفاده میهمانان، 14 عدد سرسره مهیج ویژه بزرگسالان، مجموعه الوپیا (جزیره کودکان)، استخر موج سونامی، رودخانه خروشان که توسط شرکت white water  کانادا اختصاصاً برای مجموعه اُپارک طراحی و اجرا شده.
اهداف کلان اُپارک:
-    ارائه خدمات مدرن پارک آبی
-    فراهم آوردن مکانی ایمن و شاد برای گذراندن اوقات فراغت افراد خانوادها
-    ایجاد تجربه ای متفاوت و مطلوب (شاد و هیجان انگیز) از پارک آبی برای مخاطبان
-    ارائه خدمات با استانداردهای بین المللی (برخورد کارکنان، تصفیه آب، دستگاه ها، دستگاه ها، لاکرها و ...)

سرسره های آبی

گوگولیا

این قسمت برای خردسالان زیر 6 سال طراحی شده است. استفاد از سرسره های این بخش، دوستی عمیقی را بین خردسالان عزیز و آب ایجاد خواهد کرد. تعبیه دو سرسره که امکان استفاده خردسالان به همراه والدین آنها را میسر میکند، وجه تمایز کودکان و خردسالان در اٌپارک است.

جزیره اٌلوپیا

این قسمت برای کودکان و نوجوانان تا رده سنی 16 سال طراحی شده است. جزیره الوپا با بهره گیری از به روزترین استانداردهای بین المللی محیطی امن و شاد را برای کودکان ایجاد کرده است.

ابیس 

احساس غوطه ور شدن در کنار دوستان در دهانه 18.5 متری، بزرگترین سرسره داخل سالن سرپوشیده در سرسر ابیس تجربه ای است که تنها در اٌپارک امکان پذیر است. طراحی جذاب و رعایت کلیه استانداردهای روز دنیا، این سرسره را متمایز ساخته است.

آکوالوپ

سقوط آزاد با سرعت 15 متر بر ثانیه و چرخش 360 درجه ای را در بلندترین و هیجان انگیز ترین سرسره در بین پارکهای آبی سرپوشیده دنیا را در اپارک تجربه کنید. این سرسره برای بیماران قلبی و عروقی به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

بومرنگ

هیجان اوج گرفتن تا ارتفاع 20 متری را در گروه های 3 تا 4 نفره، تجربه ای به یاد ماندنی از سرسره بومرنگ اپارک را به همراه دارد که تا مدتها در یادها باقی خواهد ماند. طراحی مدرن و خاص جهت اپارک توسط شرکت white water کانادا این سرسره را منحصر به فرد کرده است.

اٌپیچ

حرکت مارپیچ در سرسره روباز اپیچ به همراه یکی از دوستان و تماشای مناظر اپارک از ارتفاع حدود 20 متری احساسی متفاوت را ایجاد خواهد کرد.

گردالوپ

حرکت سریع در پیچهای تند و تیز این سرسره در کنار دوستان، شما را به استفاده چندین بار از گردالوپ تشویق خواهد کرد و احساس معلق بودن تا مدت ها در ذهنتان خواهد ماند.

رالی شیب

بزرگترین رایدرالی در میان پارک ها آبی سرپوشیده خاورمیانه. در رقابت بین 6 نفر در این راید، تجربه یک مسابقه واقعی، شیرجه زدن با سر و لذت نامحدود را به همراه دوستانتان تجربه کنید.

ابر شیب

لمس احساس سقوط همچون یک قطره را در میان آبشار و لذت آن را در هفت ثانیه تجربه کنید.

استخر موج

استخر موج اپارک تنها استخر سونامی استانداردی است که موج هایی به ارتفاع بیش از 1.2 متر را ایجاد میکند. این استخر موج به نحوی طراحی شده است که تجربه هیجان انگیز موج در دریای خروشان را در محیطی امن ایجاد کرده است.

رودخانه خروشان

حرکت به صورت شناور و دیدن مناظر پارک از زوایای دیگر در حین تلاطم رودخانه و گذر از تونل و پرده آب، احساسی متفاوت را ایجاد خواهد کرد. به ندرت کسی به یکبار سواری در رودخانه خروشان رضایت خواهد داد.

فست فود

فست فود اُپارک با تنوع بالا، انواع پیتزاها، برگرها و سوخاری های متنوع پذیرای میهمانان خواهد بود.با بهره گیری از برند ها و مواد اولیه تازه طعمی دلچسب را تجربه خواهید کرد. 

کافی شاپ

سرو انواع نوشیدنی سرد و گرم، دمنوش های گیاهی و کیک های خوشمزه هیجان اُپارک را صد چندان خواهد کرد. سرو صبحانه های متنوع در اُکافه، پاستاهای بی نظیر و خوشمزه نیم چاشت به تجدید قوای میهمانان اُپارک کمک قوای میهمانان کمک شایانی خواهد کرد.

بستنی و آبمیوه

سرو بستنی و آب میوه های طبیعی جز لاینفک مجموعه اُپارک می باشد، که حس طراوت و شادابی را دو چندان می سازد

سالاد بار

سلامتی و سالم بودن یکی از اهداف بخش خوشمزه های اُپارک می باشد. سالادبار اُپارک به شما این امکان را میدهد که از انواع سالادها و ساند.یچ های سالم لذت ببرید.

نقشه اٌپارک

آدرس:

اتوبان تهران-کرج. بعد از آزادگان. خروجی شهرک گلستان. انتهای خیابان شمیم. 

کلیبر

کلیبر

کَلِیبَر یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان کلیبر است. .در دهه پنجاه کلیبر قصبه‌ای بود که کمتر از ۲۰۰۰ نفر جمعیت داشت. سرشماریهای سالهای ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ جمعیت شهر را، به ترتیب، ۹۰۳۰ نفر و ۹۸۸۷ نفر گزارش کرده‌اند. این شهر در ۶۳ کیلومتری شمال غرب اهر، ۲۱۰ کیلومتری شمال شرق تبریز و ۸۱۲ کیلومتری شمال غرب تهران واقع شده‌است. کلیبر دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است و سراسر پیرامون این شهر را جنگل‌های تنک و مراتع پوشانیده‌است. شهر، بعلت نزدیک بودن به قلعه بابک و قرار گرفتن در کانون ذخیره گاه زیست کره منطقه ارسباران، در دهه اخیر از نظر گردشگری توسعه چشمگیری یافته است.

پیشینه

کلیبر، که در نوشته‌های وقایع نگاران اسلامی تحت عنوان بذ یا بذین شناخته می‌شود، پایگاه بابک خرمدین بود. او در سال ۸۱۶ میلادی علیه خلافت اسلامی قیام کرد و در سال ۸۳۶ میلادی از افشین شکست خورد و کلیبر به دست اعراب افتاد.حوادث دوران مقاومت دو دهه‌ای بابک کلیبر را در کانون توجه مورخین مسلمان قرار داد.

مروج الذهب و معادن الجوهر، نوشته علی بن حسین مسعودی، نخستین کتابی است که در مورد کلیبر مطلبی نوشته است. مسعودی می‌نویسد، در ناحیه بذین با مریدان جاودان، پسر شهرک، قیام کرد.بعد از یک سری شکستها بابک در موطن خود محاصره شد … بذین که زادگاه او بود، حالیه در ۳۲۳ هجری، هنوز مملکت بابک نامیده می‌شود.در کتاب «مسالک و الممالک» ابن حوقل از کلیبر سخنی به میان نیامده است ابن حوقل از مکانی به نام "سیاه کوه" اسم می‌برد، که در مجاورت آن نسلی از "ترکان" زندگی می‌کردند.اما بنظر میآید که سیاه کوه مذکور با منقیشلاق (Manghishlaq) در سواحل شمال شرقی دریای خزر یکی باشد.

ابن اثیر در کتاب الکامل فی التاریخ صفحات زیادی را به کلیبر اختصاص داده است.نوشته او چنین آغاز می‌شود، آغاز به پا خواستن بابک به سال ۲۰۱ بوده است. پایتخت او شهر بذ بود و از سپاهیان خلیفه بسیاری را کشته بود.

یاقوت حموی هشتصد سال پیش کلیبر را اینگونه توصیف می‌کند، بذ: جایی در بین آذربایجان و اران. بابک خرمدین، که علیه معتصم شورش کرد، از اینجا برخاسته است. دو بیت زیر از باختری در این باره شناخته شده است:

خداوند نگهدار تو باد ای جنگجوی ترسناک، که در زمان بابک دروازه کفار را واژگون کردی.

این تو بودی که شهر بذ را گرفتی و شرمی چنان فاحش را پوشاندی.

در نزدیکی بذ، به گفته «مؤثر» شاعر مکانی است به ابعاد سه فرسنگ؛ هنگامی که در آنجا نام خدا گفته شود آوایی نامرئی جواب گوید. از اینجاست که سرخ جامگان، که خرمدین نیز نامیده می‌شود، به رهبری بابک قیام نمودند؛ و در اینجاست که آنها منتظر «مهدی» بودند. در پایین‌تر رودی بزرگ جاری است که آب آن مزمن‌ترین تبها را علاج می‌کند. رود ارس در مرز جاری است. در این ناحیه انارهایی با زیبایی بینظیر، انجیر، و انگور به عمل میآید، که آن را در تغارها خشک می‌کنند چرا که آفتاب همواره پشت ابری ضخیم پنهان است. اهالی از آب تکه‌های کوچک طلای سرخ جمع می‌کنند که اگر به حساب خورده شود زنان را فربه می‌کند.^[۱۶] احتمال دارد وصف رود شفابخش اشاره‌ای به چشمه های آب گرم روستای متاللی باشد.

حمدالله مستوفی در نیمه قرن هشتم هجری چنین می‌نویسد، قصبه‌ای است در میان بیشه افتاده و کوهستان بزرگ و قلعه نیکو دارد، و در پای آن قلعه رودی روان است هوایش معتدل است و آبش از رود مذکور و حاصلش قلعه و انگور و میوه باشد، و مردمش از ترک و تالش ممزوج اند و شافعی مذهب. حقوق دیوانیش مبلغ سه هزار دینار بر روی دفتر است.در توضیحی که مترجم فرانسوی کتاب یاقوت آورده به جای تالش کلمه مغول را آورده است که با توجه به زندگی مستوفی در زمان ایلخانان قابل قبول تر است.

هویت فرهنگی

زبان

زبان گفتاری مردم ترکی آذری است که متعلق به شاخه غربی گره جنوبی - غربی (اغوز) خانواده زبان‌های ترکی می‌باشد.

دین

اکثریت مردم پیرو مذهب شیعه دوازده امامی  هستند. تعداد قابل توجّهی از اهالی پیروان اهل حق (گوران در زبان آذری) هستند. همه گوران‌ها در اصل متعلق به طایفه شاملو هستند. این طایفه یکی از ارکان عمدهٔ قزلباش‌ها در عهد شاه اسماعیل بود.

موسیقی

دیدی گذرم باز به این خطه نیفتاد Bəlkə bu yerlərə birdə gəlmədim

ای قلهٔ مه گرفته بدرود، duman səlamət qal dağ səlamət qal

ای آبفشان فلک و آب روانش، arxamca su səpir göydə bulutlar

وی گرمی تیر ماه بدرود! leysan səlamət qal yağ səlamət qal

این ابیات آغازین آوازی معروف، سروده محمد آراز، نمونه‌ای است از آوازهای عاشیقی که در هماهنگی با طبیعت ویژه قره داغ ساخته شده‌اند. عاشقیها در ساخت آوازهای خود از احساسات مربوط به کوچ ایلات بین ییلاق و قشلاق الهام می‌گیرند؛ و بدینسان، کلیبر با قرار گرفتن در مسیر کوچ سالیانه عشایر جایگاه مناسبی است برای تکامل موسیقی عاشیقی.

پتانسیل توریستی کلیبر

جیمز موریر، مؤلف «ماجراهای حاجی بابای اصفهانی»،به نقل از یک مهندس انگلیسی که بقصد جایابی برای ذوب آهن دویست سال پیش از کلیبر دیدن کرده، شهر را چنین توصیف می‌کند، "کلیبر… قبلاً مکانی در خور توجه بوده است. باغ‌های وسیع جنگلی از درختان میوه درست کرده است، جنگلی که در آن درختان گردو به ابعادی باور نکردنی رشد کرده‌اند …اخیراً، یک گردشگر کانادایی کلیبر را اینگونه توصیف می‌کند، "شهری دورافتاده و خواب آلود در میان کوه‌های سر به فلک کشیده‌ای که قله‌هایشان در زیر مه غلیظ از دیده پنهان شده‌اند. … مکانی است عالی؛ به طراوت و سر سبزی انگلیس و ورای ذهنیت ما از طبیعت کویری و خشک ایران.

آثار گردشگری در اقتصاد محل هنوز آشکار نشده است. گردشگران ترجیح می‌دهند در چادرها بمانند و از غذاهای کنسروی، که همراه آورده‌اند، بخورند. نتیجه به جا گذاشتن زباله در کنار جاده‌ها و، احیاناً، تخریب مراتع و مزارع روستائیان است. انتظار می‌رود گروهی از مهاجرین پیشین و ثروتمند با ساختن هتلها و جذب گردشگران اهل حساب به اقتصاد محل نفع برسانند. در سال‌های اخیر فرمانداری کلیبر با برگزاری جشنواره انار و زغال اخته برای ترویج تولید تجاری و بازاریابی این میوه‌ها تلاش کرده است. در اخبار منتشره اغلب بر جنبه‌های جذب گردشگری این جشنواره‌ها تأکید می‌شود.

قلعه بابک

قلعه بابک، بنا شده در بالای کوهی به ارتفاع ۲۳۰۰ متر، در حدود سه کیلومتر از شهر قرار دارد. قلعه از زمان ساسانیان ساخته شده و نام خود را از اسم بابک خرمدین، رهبر مقابله با مهاجمین عرب تا سال ۸۹۳ میلادی، گرفته است.

زندگانی بابک خرمدین

بابک خرمدین (تولد ۷۹۵ (میلادی-درگذشت ۳ صفر ۲۲۳ (قمری)/۴ ژانویه ۸۳۸ (میلادی))رهبر اصلی شورشیان ایرانی خرمدین است که بعد از مرگ ابومسلم بر خلافت عباسی شوریدندخرمدینان مرگ ابومسلم را انکار کردند و معتقد بودند که ابومسلم بازخواهد گشت تا عدالت را در جهان برقرار نماید. بابک شورش خود را در آذربایجان آغاز کرد و ۲۰ سال با نیروهای خلیفه جنگید تا اینکه شورش او در سال ۸۳۷ میلادی سرکوب شد. یوسفی و نفیسی خرمدین را ترکیبی از زرتشت و مزدک می‌دانستند در حالی که باسورث خرمدین را معادل مزدک گرائی نوین می‌داند.

نام و تبار

نام او (بابک) معرب نام ایرانی پاپک است  . برخی از خاورشناسان همچون اشپولر، پتروشفسکی، ساندرز حدس می‌زنند که نام اصلی وی پاپک باشددر تمامی منابع نام بابک یافت می‌شود، اما مسعودی نام او را حسن ذکر کرده‌است.مورخین ارمنی بابک خرمدین را گاهی «باب»، گاهی «بابن» و گاهی «بابک» ضبط کرده‌اند

پدر او، روغن فروش دوره گردی به نام «مِردَس» یا «مِرداس» (بنابر گفتهٔ سمعانی)و یا «عبدالله» (به استناد ابن ندیم) از اهالی تیسفون بود که به آذربایجان مهاجرت کرده بود. مادر او (به استناد فصیح) زنی تک چشم بود که «ماه‌رو» نام داشت و از اهالی آذربایجان بود. این در حالی است که یوسفی زیبارو (ماهرو) بودن مادر بابک توأم با تک چشم بودنش مضحک می‌داند.

زغال اخته، سمبل هویت اقتصادی کلیبر

کلیبر، به خاطر قرار گرفتن در میان کوه‌های بلند، دارای آب و هوای خاصی است که مشخصاً برای بار آوری زغال اخته مناسب است. می‌توان ادعا کرد که "زغال اخته"سمبلی از هویت اقتصادی کلیبر است. در اواخر تابستان میوه‌های رسیده در اغلب دکان‌های اطراف خیابان‌های اصلی شهر به فروش می‌رسد. بوی رسیدگی این میوه‌ها و منظرهٔ زنبورهای نشسته بر طبق‌های پر از میوه، خاطرهٔ ذهنی دلپذیری است که مسافران از شهر به یاد می‌سپارند. از طرفی دیگر، ساکنان محل منظرهٔ شکوفه‌های زرد رنگ درختان زغال اخته در نیمهٔ دوم فصل زمستان را به مثابهٔ نشانی از رستاخیز سالیانهٔ طبیعت گرامی می‌دارند.

باغداران کلیبری، مازاد محصول زغال اختهٔ خود را برای عرضه در کارخانجات صنایع تبدیلی کشاورزی به تهران و سایر شهرهای بزرگ می‌فرستند. در خود شهر، خشکه و برگهٔ زغال اخته توسط کدبانوان کلیبری در پخت آش رشته استفاده می‌شود. متأسفانه، در رستوران‌های سطح شهر، این واریته آش رشته عرضه نمی‌شود. اخیراً برخی فرآورده‌های زغال اخته از جمله؛ لواشک، ترشی، ژله، شربت، برگه و خشکهٔ زغال اختهٔ کلیبر، با بست‌ه بندی شیک و بهداشتی، به بازار آمده است. جشنوارهٔ سالیانه زغال اخته، که با هدف جذب گردشگر به منطقه سازمان داده می‌شود، تأکیدی است بر اهمیت این میوه در هویت اقتصادی شهر کلیبر.

تاسیسات آب درمانی متعلق

متعلق که در زبان محلی 'متاللی' خوانده می شود، روستایی تاریخی با 40 خانوار در دامنه های جنوبی کوه قره داغ شهرستان کلیبر/ بخش آبش احمد/ بوده که شهرتش را مدیون چشمه ای با خواص درمانی اعجاب انگیز است.

بنا به نوشته روزنامه دنیای اقتصاد، تأسیسات آب درمانی کلیبر که در تیر ماه ۱۳۹۲ راه اندازی شد، بزرگ‌ترین مجتمع آب درمانی کشور است. این مجتمع در زمینی به وسعت ۱۲٬۸۷۰ متر مربع در فاز اول احداث شده که شامل استخرهای سرپوشیده با سقف متحرک زنانه، مردانه، سونا و جکوزی، مجموعه رستوران، بوفه، کافی شاپ، سالن‌های ورزشی، بدنسازی، فضای بازی کودکان، رختکن‌های مجهز، پارکینگ و نمازخانه به علاوه واحدهای تجاری می‌باشد.

بانمکترین رستوران

شیرازی ها ذاتا آدم های صاحب سبک و ایده و البته خوش گذرانی هستند و طبیعتا اگر به شیراز بروید،از نظر غذایی به شما بد نخواهد گذشت اما این باز شیرازی ها خلاقیت و نبوغ خود را در معماری و طراحی بی نظیر یک رستوران نمکی نشان دادند.رستورانی به زیربنای 151 متر مربع که با توجه به مسایل زیست محیطی تمامی قسمت های آن با عنصر نمک ساخته شده است.

این رستوران دوطبقه به دلیل نزدیکی به معادن و دریاچه های نمک طراحان را بر آن داشت تا کل رستوران را از اشکال مختلف نمک چون پودر،سنگ و لایه های فشرده نمکی بسازند.

نمک به عنوان قوی ترین و ایمن ترین عنصر طبیعی با خاصیت گندزدایی جهت طراحی یک رستوران با اهداف معماری سبز مورد توجه گروه طراحی قرار گرفت. نمک طبیعی با انتشار یون های cl2 و o2 هوای پیرامون خود را تصفیه نموده و هوای الوده شهری را به نحوی فیلتر مینماید.

گروه طراحی این پروژه با توجه به قرارگیری معادن نمک طبیعی و دریاچه ها در نزدیکی پروژه که از آن ها نمک تهیه می شود، بر آن شد که کل رستوران را از اشکال مختلف نمک چون پودر، سنگ و لایه های فشرده نمکی بسازد.

همچنین دیواره ها و سکوهای نشیمن با الهام از لایه بندی غارهای نمکی و به صورت مدرن طراحی شدند به نحوی که پاسخگوی مراجعین رستوران و عملکردهای خاص آن چون اشپزخانه و کانتر فروش باشد. طراحی پلکان علاوه بر تمامی نکات اجرایی می بایست در امتداد دیواره های شکل دهنده فضا باشد و امتداد فضای طبقه پایین را با حرکتی پیچشی به طبقه بالا منتقل کند. کف پله ها و صندلی ها و دستگیره درب ورودی از ذوب قوطی های نوشابه آلومینیومی جمع آوری شده از رستوران های پیرامون پروژه، ریخته گری شدند.کلیه میزها از سنگ نمک طبیعی طراحی و ساخته شدند. همچنین صندلی ها به صورت اختصاصی برای پروژه طراحی و با المینیوم ریخته گری شدند. همه اتصالات شیشه ها و دستگیره درب ورودی نیز برای این پروژه طراحی و ریخته گری شده است.

خانه عباسیان

• خانه تاریخی عباسیان یکی از شاهکارهای معماری ایران است که به عنوان نامزد دریافت جایزه زیباترین بنای مسکونی ایرانی – اسلامی در نظر گرفته شده است.
• این خانه با داشتن یک رستوران سنتی و فضای دلنشین می تواند جلوه ای متفاوت به سفر شما بدهد و ساعات خوشی را برای تان به ارمغان بیاورد.
• خانه عباسیان در کاشان و در نزدیکی بسیاری جاذبه های دیگر قرار دارد که می توانند برنامه سفر شما را کامل کنند.
• این خانه تاریخی منحصر به فرد با همه چشم اندازهای زیبایش تا کنون محل ساخت چندین مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی مانند سریال های مسافر ری (زندگی حضرت شاه عبدالعظیم)، ملاصدرا، خانه ای در تاریکی (ماه تابان) و جابر بن حیان بوده است.

• مجموعه تاریخی عباسیان بین سال های ۱۲۴۵ تا ۱۲۴۸ هجری قمری همزمان با دوره قاجار به درخواست حاج محمد ابراهیم تاجر کاشی -پدربزرگ آیت اله سید محمد علوی بروجرودی معروف به «سید باغ»- که از تاجران معروف چینی و بلور در کاشان بود ساخته شد. متاسفانه هیچ اطلاعاتی از معمار این مجموعه در دسترس نیست اما شواهد نشان دهنده آن است که ساخت این بنا  ۲۰ سال به طول انجامیده است. این مجموعه وسعتی بالغ بر ۵۰۰۰ متر مربع و زیربنایی در حدود ۷۰۰۰ متر مربع دارد و شامل ۵ طبقه و ۵ حیاط می شود.

  جلوه هایی از معماری اصیل ایرانی-اسلامی در طرح های بدیع و نقش های خیال انگیز گچ بری و انواع تزیینات، خود را به نمایش گذاشته اند و این زیبایی به حدی چشم نواز است که طبق نظر کارشناسان، این مجموعه را به عنوان نامزد دریافت جایزه زیباترین بنای مسکونی ایرانی-اسلامی در نظر گرفته اند.

بخش های مختلف خانه عباسیان

ورودی و هشتی | وارد بنا می شویم

یک سطح شیبدار، مسیرِ ورودی به مجموعه عباسیان را تشکیل می دهد. در این مسیر تغییر ارتفاع آهسته صورت می گیرد و شما ناخواسته از سطح کوچه به سمت پایین هدایت می شوید. این مسیر به یک هشتی زیبا و مسقف می رسد که دید مستقیم از داخل کوچه به داخل بنا را از بین می برد تا حجاب بنا حفظ شود. هشتی فضایی سرپوشیده متصل به کوچه و حیاط خانه است که بعد از ورودی خانه قرار دارد و به اشکال مختلف ساخته می شود. هشتی مسیر ورودی را به دو یا چند جهت تقسیم و قسمتی از حریم خانه‌ را حفظ می کند.

سکوهای کناری این هشتی مسقف محل خوبی برای رفع خستگی افراد بیرون بنا است. اولین هشتی خانه عباسیان دو راه خروج دارد که یکی به بخش خدمه و دیگری به درون بنا می رسد.

اگر راه ورود به بنا را در پیش بگیریم بعد از عبور از درِ اصلی به یک هشتی کوچکتر می رسیم که راهی برای ورود به حیاط حوضخانه و راهی برای ورود به داخل بنا دارد. برای ورود به بنا باید از دالان شیبدار و پر پیچ و خمی که برای از بین بردن دید مستقیم به داخل بنا تعبیه شده و موسوم به دالان حجاب است، بگذریم تا به هشتی روباز بزرگی برسیم.

فضای هشتی بزرگ مجموعه، مزین به دیواره های حجاب است. این هشتی بزرگ علاوه بر نقش ورودی بنا به عنوان اصطبل موقت برای افرادی که قصد ورود به مجموعه را نداشته اند نیز استفاده می شده است. این قسمت برای سهولت رفت و آمد چهارپایان دارای پله های با ارتفاع کم است و قسمتی نیز برای محل علوفه حیوانات در آن وجود دارد. هشتی با سه در جداگانه به قسمت های بیرونی، اندرونی و طبقات پایین در بنا راه پیدا می کند که در ادامه به هریک از آنها می پردازیم.

در اینجا خوب است بدانید که این خانه دارای دو بخش درونی مخصوص محارم خانه و بیرونی برای اسکان موقت مهمانان بوده است.

بخش بیرونی خانه عباسیان

بخش بیرونی خانه برای اسکان موقت کاربرد داشته و در دو قسمت طراحی شده است: طبقات بالا و طبقات پایین

*طبقات بالای بخش بیرونی

در طبقات بالای بخش بیرونی، اتاق ها و قسمت هایی برای اقامت میهمانان تجاری، مسافران و اقوام وجود دارد قسمتی هم به اتاق های کار صاحب خانه اختصاص یافته است. اتاق ها و فضاهای این قسمت عبارتند از:

۱- اتاق آینه

این اتاق که در واقع قسمت شاه نشین و مجلل ترین بخش مجموعه است تزیینات بسیار زیبایی را در خود جای داده و گچ بری ها، آیینه کاری ها، درها و پنجره های رنگین و پنجره های گچی نازک فضای خاصی را در آن به وجود آورده است. در سقف این اتاق، آینه کاری هایی به شکل ماه، ستاره و شمسه مرکزی (نقش خورشید مانند) وجود دارد. با روشن شدن چراغی کوچک و انعکاس نور در منشورهای شیشه ای که به وسیله نخ های ابریشمین معلق شده اند، تصویر آسمان زیبای کویر را در سقف بازسازی می کنند. همچنین تامین روشنایی اتاق نیز با این انعکاس نور به راحتی صورت می گرفته است.

این اتاق همانند بسیاری بناهای دیگر مزین به درهای اُرُسی است که قسمت های بالایی آنها دو جداره هستند. پنجره های مشبک گچی نیز در این درها به چشم می خورند و حرکت درها نیز به صورت عمودی است. زیبایی های چشمگیر این اتاق باعث شده تا در آن زمان مهمانی های خاص و مراسم عقد و عروسی در آن برگزار شوند و این اتاق به اتاق عروسی شهرت یابد.

۲- سر پوشیده بزرگ

سر پوشیده بزرگ، بنایی دو طبقه در مجموعه است که محل برگزاری مراسم مذهبی، جشن ها و عزاداری ها و معادل سالن های اجتماعات و اتاق های کنفرانس امروزی است. طبقه اول به آقایان و طبقه دوم به خانم ها اختصاص داشته است. این قسمت وسیع تزیینات کمی دارد و تهویه هوای آن توسط بادگیر صورت می گیرد.

تامین نور این بخش توسط کلاه فرنگی بوده است. کلاه فرنگی سقف ویژه ای است که پنجره هایی به نام پنجره موشی دارد و نور را از خود عبور می دهد و به دلیل شباهت آن به کلاه سربازان فرنگی دوره قاجار به این نام خوانده می شود.

۳- ایوان بهاره

این ایوان در فصول معتدل سال مورد استفاده ساکنان بوده و نکته جالب آن این است که اگر با خط فرضی آن را به دو قسمت تقسیم کنیم، هر دو طرف کاملا قرینه یکدیگرند.

در سمت چپ ایوان، اتاق های متصل به سرپوشیده بزرگ و در سمت راست زمین همسایه قرار دارد. این مساله باعث به وجود آمدن قناصی در زمین شده اما به کارگیری هوشمندانه قرینه سازی توسط معمار در این قسمت، نواقص را از چشم ها پنهان کرده است.

۴- اتاق های آینه

اتاق های کوچکی در این بخش هستند که مستقیما به بیرون خانه راه دارند و احتمالا محل کار صاحب خانه بوده اند.

وجه تسمیه آنها به دلیل وجود آینه در آنها نیست بلکه با ایستادن در مقابل یکی از درها و توجه به درهای دیگر، تکرار چهارچوب درها مانند تصویری در آینه های موازی، جلب توجه می کند و این منظره جالب این اتاق ها را به اتاق های آینه معروف کرده است.

در قسمت پایین همه درها تخته ای به نام «جناب در» وجود دارد که برای جلوگیری از ورود گرد و خاک و حشرات موذی مانند عقرب به داخل اتاق به کار رفته اند. همچنین این قسمت هشداری برای درآوردن کفش است و ترکیب آن با ارتفاع کم درها موجب خم شدن سر فرد و ادای احترام نیز می شود.

۵- سر پوشیده کوچک

این قسمت در میان اندرونی و بیرونی واقع شده و همانند سرپوشیده بزرگ است اما ابعاد کوچک تر و تزیینات بیشتری دارد. ساکنان برای برگزاری مراسم خصوصی تر از آن استفاده می کرده اند. به کارگیری رنگ های تیره و روشن بر زیبایی این قسمت افزوده و منظره جالبی را ایجاد کرده است. برای تامین روشنایی، حلقه هایی در سراسر آن وجود دارد که برای آویزان کردن وسایل روشنایی کاربرد داشته اند.

۶- اتاق مرکزی

این اتاق در مرکز بنا و به عنوان قلب آن، بر بخش بیرونی و درونی تسلط و دید دارد. این قسمت تنها مورد استفاده صاحبخانه بوده و تزییناتی از قبیل گچ بری های زیبا، درهای ارسی و پنجره های مشبک گچی در آن به کار رفته است.

پنجره های مشبک گچی دارای ظرافت خاصی هستند بدنه آنها از گچ تقویت شده تشکیل شده و تزیین قسمت درونی آنها با شیشه های رنگی نشانی از معماری درونگرا در بنا است.

شومینه ای که در اتاق وجود دارد مربوط به زمان تفکیک بنا به دو قسمت است و بعدها با تخریب دیوار کاذب، شومینه به طور سالم از دیوار جدا شد.

*طبقات پایین بخش بیرونی

طبقات پایین بخش بیرونی شامل قسمت زیر است :

۱- آب انبار

به علت جیره بندی آب قنات ها و عدم دسترسی به آب در کلیه ساعات شبانه روز، آب در آب انبارها ذخیره می شده است. آب انبار مجهز به چرخ چاه است که آب را در مخزن ذخیره می کند. این آب پس از تصفیه با روش های فیزیکی و شیمیایی و گذر از تست سالم بودن مصرف می شده است. از ویژگی های قابل توجه آب انبار می توان به وجود عایق بندی و سیستم خنک سازی اشاره کرد.

بخش اندرونی خانه عباسیان

زندگی روزمره خانواده در بخش اندرونی سپری می شده و توسط درها و راه های مخصوص از سایر قسمت ها جدا شده است. این بخش متعلق به محارم خانواده بوده و نامحرمان و مهمانان به آن دسترسی نداشته اند. 

بخش اندرونی نیز مانند بخش بیرونی دارای طبقات بالا و طبقات پایین است . 

طبقات بالای بخش اندرونی

طبقات بالای اندرونی شامل قسمت های زیر است:

۱- اتاق شاه نشین

بخش اندرونی مانند بخش بیرونی دارای یک شاه نشین است. در سقف شاه نشین از هنر آینه کاری و طرح های شمسه و ستاره استفاده شده است که برخی از قطعات آینه ها اصیل هستند.

یک شومینه بسیار زیبا در این اتاق به چشم می خورد که اطراف آن با استفاده از آب طلا کاری و رنگ های طبیعی تزیین شده است. قسمت بالای شومینه به منظور خروج دود دو جداره بوده و سورخ هایی برای تزریق هوا و کمک به سوختن بهتر در آن وجود دارد.

۲- دریچه راه مخفی

در یکی از اتاق ها یک دریچه با تعدادی پله وجود دارد. این پله ها به عنوان راه فرار یا راه مخفی، به خانه ها و محله های اطراف ختم می شده اند و یکی از کاربردهای آن برای خانم ها، رفت و آمد به حمام عمومی بوده است.

۳- اتاقک مخفی

در اتاق دیگری در بخش اندرونی، دریچه ای وجود دارد که به یک اتاقک کوچک و تاریک متصل است. گمان می رود که این محل برای نگهداری اشیای گران قیمت کاربرد داشته است. هوشمندی معمار در اینجا هم قابل توجه است؛ قرار دادن مکان های مخفی در طبقات بالا بسیار گمراه کننده به نظر می رسد زیرا همه افراد، در طبقات پایین به جستجوی مکان های مخفی می پردازند.

طبقات پایین بخش اندرونی

در طبقات پایین بخش اندرونی قسمت های زیر به چشم می خورد:

۱- سرویس های بهداشتی قدیمی

در معماری قدیم، سرویس های بهداشتی در پشت راه پله های طبقات ساخته می شدند زیرا در این قسمت ها رفت و آمد کم است، دید مستقیم وجود ندارد و بوی بد کسی را آزار نمی دهد. این قسمت باید حداقل ۷ قدم از اتاق ها فاصله داشته باشد و دلیل آن هم یک مساله ی شرعی است که می گوید پای نجس با هفت قدم راه رفتن روی زمین پاک می شود.

در اندرونی خانه عباسیان سرویس بهداشتی در پشت راه پله ابتدایی قرار دارد و از کانال آبی در کنار آن بهره می برد.

۲- سردر راه پله بخش اندرونی

این سردر مزین به نقوش شمعدان های بلورین گچ بری شده است که اشاره به شغل صاحب اولیه بنا دارد. این مساله در گذشته بسیار مرسوم بوده است مانند طرح فرش در خانه طباطبایی ها که تاجر فرش بوده اند و طرح سماور و ساعت در خانه بروجردی ها که شغلی مرتبط با این وسایل داشته اند.

۳- حوضخانه

تعدیل دما و خنک کردن هوای خانه از دغدغه های معماران در مناطق کویری بوده و حوضحانه یکی از تمهیداتی است که به این منظور به کار گرفته می شده است. به دلیل وجود حوض ها و نهر های آب، کانال های گردش آب از اطراف اتاق ها، کانال های متصل به بادگیر و مسایل خاص معماری، در حوضخانه هوای مطبوعی جریان می یابد که خنکی آن در مقایسه با سایر قسمت های بنا کاملا محسوس است. این قسمت دارای یک حیاط ویژه دو طبقه نیز هست که راه به ورودی اصلی خانه دارد.

حوضخانه محلی برای خنک شدن اهل خانه در فصول گرم سال بوده است. نورگیر مرکزی باعث تامین روشنایی آن می شود و در سراسر آن اتاق های مخصوصی وجود دارد. آب قنات پس از ورود به حوضخانه به سوی یکی از اتاق ها که حوض کوچکی دارد می رود. با جریان یافتن آب در کانال هایی که در دو سوی این اتاق قرار دارد، هوا خنک می شود. با توجه به اینکه هر گونه نشتی باعث تخریب پایه بنا و طبقات بالا می شود، روش دقیق عایق بندی این کانال ها خبر از دقت عمل و شجاعت معمار می دهد.

رد پای درهای ارسی در اینجا هم مشاهده می شود. درها و پنجره هایی که بدون چسب و میخ با هنر گره چینی آراسته شده اند اوج هنر ایرانیان را به نمایش می گذارند.

۴- چاه آب

به منظور تامین آب ساکنان، علاوه بر قنات از چاه نیز استفاده می شده است. دو حلقه چاه عمیق در بنا وجود دارد که یکی برای ذخیره آب و دیگری برای تامین آب مورد نیاز حوض ها، باغچه ها و سایر قسمت ها کاربرد داشته است.

این چاه ها چرخ مخصوصی داشته اند که دارای ۲ سطل بوده و در خلاف جهت یکدیگر حرکت می کرده اند. آب این چاه های عمیق پس از استخراج توسط چرخ های مخصوص و نیروی انسانی، در حوضچه کناری می ریخته و سپس توسط کانال ها در سیستم آبرسانی بنا جاری می شده است.

۵- حیاط باغ

حیاط بسیار زیبایی در مجموعه وجود دارد که با حوض های آب و درختان سرسبز خود، محیط دلگشا و مفرحی را برای ساکنان ایجاد می کرده است؛ اما این حیاط به دلیل عدم اتمام مرمت قابل بازدید نیست.

حیاط اندرونی، حوضخانه و باغ از مجموعه حیاط های پنج گانه در سهم الارث آیت ا... سید محمد علوی بروجردی -از علمای مشهور و برجسته معاصر کاشان که فرزند صاحب اولیه بنا هستند-  محسوب می شود. وی تصمیم می گیرد از حیاط حوضخانه به عنوان مکتب خانه و محل تدریس استفاده کند و حیاط باغ را محل اقامه نماز جماعت خویش قرار دهد. به همین علت در بین اهالی شهر به سید باغ یا آسید محمد باغ معروف و ملقب می شود.

۶- سرداب بزرگ

سرداب محلی خنک در خانه است که به دلیل معماری خاص، اختلاف سطح زیاد با کوچه، بادگیرها، کانال های عبور آب از زیر سطوح و نیز پس‌سرداب های کناری، هوای بسیار مطبوعی دارد. از سرداب برای خواب بعد از صرف ناهار و خنک شدن استفاده می شده است.

پس‌سرداب ها، به صورت اتاقک های کوچکی در داخل خاک و به وسیله نوک تیشه حفر می شوند. در بدنه آن هیچ گونه مصالحی به کار نمی رود و خنکی زیاد، آن را به محل خوبی برای نگهداری غذاهای فاسد شدنی تبدیل می کند.

۷- رخشویخانه

محلی برای شستشوی لباس ها و پارچه های کثیف در نظر گرفته می شده و حوض آب و کانال های ورود و خروج آب در آن وجود داشته است.

۸- عبادتگاه

در کنار همه امکاناتی که در این بنا پیش بینی شده است، نوعی مسجد هم وجود دارد. پس‌سردابی که در میان اندرونی و بیرونی قرار گرفته با مزین شدن به گچ بری اسمای مقدسه، ادعیه و آیات قرآن به یک عبادتگاه و خلوتگاه خصوصی تبدیل شده است. در گوشه ای از این عبادتگاه تنها سند موجود در بنا به چشم می خورد که با عبارت «سنة ۱۲۵۲» سال اتمام ساخت عبادتگاه را نشان می دهد.

بخش خدمه

بخش خدمه متعلق به خدمتکاران و مستخدمان بوده و دارای حیاط و راه عبور و مرور مستقل است. قسمت های مختلف این بخش عبارتند از :

۱- مطبخ

مطبخ عنوان قدیمی آشپزخانه های امروزی است و در آن به تهیه غذا و پخت و پز می پردازند. برای شستشوی ظروف در داخل مطبخ حوض آبی وجود دارد که مجهز به کانال های ورود و خروج آب بوده و ابعاد آن هم برای رعایت حد آب کُر مناسب است.

محل های نگهداری ظروف، تنور و اجاق ها در درون مطبخ به چشم می خورند. برای انتقال دود و دم ناشی از طبخ غذا یک مکنده قوی هوا بالای سر تنور و اجاق ها تعبیه شده است که مانند یک هود طبیعی عمل کرده و توسط یک کانال مرتفع به فضای بیرون منتهی می شود. روشنایی مطبخ توسط نورگیرهایی که به حیاط خدمه راه داشته، تامین می شده است که امروزه مسدود شده اند.

 ۲- حیاط خدمه

خدمتکاران از این قسمت برای اقامت، استراحت و کار استفاده می کردند. این حیاط دارای راهی به مطبخ بوده که امروزه مسدود شده است. حیاط خدمه تنها قسمت مجموعه محسوب می شود که تا کنون برای خرید آن توافقی با ورثه صورت نگرفته است و به دلیل مسکونی بودن آن، هیچ راه ارتباطی با سایر قسمت های مجموعه ندارد.

امکانات خانه عباسیان

خانه عباسیان به دلیل یک اثر بی بدیل تاریخی میزبان گردشگران بسیاری است و همین باعث شده تا امکاناتی در آن شکل بگیرد. وسوسه صرف غذا در یک خانه تاریخی باعث شده تا مسوولان به فکر راه اندازی یک رستوران در این خانه تاریخی بیفتند. شما می توانید برای استراحت و میل کردن یک وعده غذایی خوشمزه ساعاتی را در این رستوران سنتی بگذرانید.

باغ شازده ماهان

باغ شاهزاده ماهان یا باغ شازده ماهان یکی از باغ‌های تاریخی ایران به شمار می‌رود. این باغ در حدود ۲ کیلومتری شهر ماهان و در نزدیکی شهر کرمان و در دامنه کوه‌های تیگران جای گرفته و مربوط به پایان دوره قاجاریه است. این باغ در مختصات جغرافیایی ۳۰ درجه و ۱ دقیقه عرض شمالی و ۵۷ درجه و ۱۷ دقیقه طول شرقی قرار گرفته و بلندای آن از سطح دریای آزاد ۲۰۲۰ متر است. این اثر در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۵۳ با شمارهٔ ثبت ۱۰۱۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است و در سال 2011 در نشست سی و پنجم میراث جهانی یونسکو به همراه هشت باغ ایرانی دیگر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسید.

ویژگی های باغ

این باغ مساحتی نزدیک به ۳/۵ هکتار دارد. دو مجموعه شرقی و غربی دارد. کوشک یا همان عمارت‌های آن بسیار زیباست و به صورت دو اشکوب ساخته شده‌است و سر در آن از معماری زیبایی برخوردار است که آن را از سایر باغ های ایرانی برجسته می‌سازد. در باغ فواره‌ها یا آبفشانهایی نیز وجود دارد که در درازنای باغ قرار دارند و از زیباترین فواره های باغ های ایرانی هستند. فواره‌های باغ شاهزاده بر پایه نیروی اختلاف ارتفاع کارکرد دارند. درازای باغ شاهزاده کرمان ۴۰۷ متر و پهنای آن ۱۲۲ متر است، و از این رو بزرگترین و زیباترین باغ تاریخی ایرانی محسوب می‌شود. این باغ در بیشتر سال و به ویژه در فصل تابستان و بهار بازدیدکنندگان پرشماری دارد.

جای گرفتن در جاده گذری کرمان به بم و در مسیر جاده کهن ابریشم از عواملی است که این محل را برای احداث یک باغ اشرافی مناسب ساخته‌است. باغ شاهزاده به گونه‌ای ساخته شده بیشینه دید را از چشم‌اندازهای درونی را بسان زیر فراهم می‌سازد: هنگام ورود، به ویژه در طبقه بالایی سردر خانه بجز نماها و چشم‌اندازهای بیرونی باغ، چشم‌انداز چهارباغ و در جهت وارون بر آن و چشم‌انداز کوه را ممکن می‌سازد. این چشم‌اندازهای دیدنی یعنی دیدن جوش و خروش آب، حوضچه ها و آبشارها هر کدام به نوبه خود تأکیدی بر محورهای عمود بر محور اصلی دارند و همراه با آرایش گیاهی چشم‌اندازهای درونی بی‌مانندی را بدست می‌دهند.

در این باغ درختان میوه گوناگونی به چشم می‌خورند و در جلوی عمارت هم حوض‌ها و فواره‌ها آب‌نمای زیبایی را تشکیل داده‌اند. آب باغ از رودخانه کوچک تیگران فراهم می‌شود. مسعودی بنای این باغ را از جنبه‌های مختلف معماری و نقش آب در آن بررسی کرده‌است.

معماری

این باغ از نمونه باغ تختهای ایرانی است و در زمینی مستطیلی شکل به مساحت پنج و نیم هکتار بنا شده و دارای سردر ورودی بسیار زیبایی است. بناهای باغ عبارتند از کوشک اصلی یعنی سکونتگاه دائمی یا فصلی مالک که در انتهای سربالایی باغ قرار دارد. سردر خانه در ورودی باغ به صورت بنایی خطی جبهه ورودی باغ را اشغال کرده و در دو طبقه بنا گردیده‌است. طبقه بالای این سردر دارای اتاق‌هایی است که برای زندگی و پذیرایی پیش بینی شده‌اند. سایر بناهای خدماتی باغ از حصار اصلی استفاده نموده و به صورت دیواری مرکب بناهای مختلف خدماتی را در نقاط مناسب در خود جا داده‌است.این باغ علاوه بر سردر، شامل عمارت شاه‌نشین و حمام نیز می‌باشد. در حال حاضر قسمت شاه‌نشین، به یک رستوران تبدیل شده و توسط بخش خصوصی اداره می‌شود.

پیشینه

این باغ نخست به دستور محمد حسن خان سردار ایروانی حاکم وقت کرمان ساخته شد و بنای درون آن بعدها توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله حاکم کرمان طی یازده سال حکمرانی وی (۱۲۹۸ ه‍.ق تا ۱۳۰۹ ه‍. ق) ساخته شد. با این همه، با مرگ وی ساخت بنای آن نیمه ساخته رها شد.گفته می‌شود وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان می‌برند، بنّایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بود تغار گچی را که در دست داشته محکم به دیوار کوبیده و کار را رها کرده و فرار نموده‌است. به همین علت جاهای خالی کاشی‌ها را بر سردر ورودی می‌توان دید. تاریخ بنای باغ ۱۲۷۶خورشیدی است.

ثبت جهانی

این باغ یکی از ۹ باغ ایرانی است که در سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسید و اطلاعات این باغ از طرف یونسکو به ۳۵ زبان ترجمه و در نقشه گردشگری یونسکو قرار گرفته‌است.باغ شاهزاده در تاریخ سی ام تیرماه ۱۳۹۰ به ثبت جهانی یونسکو رسیده‌است.

در زمستان ۱۳۹۲ خبری منتشر شد در این خصوص که با هشدار رسمی یونسکو به سازمان میراث فرهنگی، در صورت تملک بخشهایی از این باغ توسط بخش خصوصی و تبدیل عمارت‌هایی از آن به اقامتگاه‌های گردشگران و مسافران، یونسکو اقدام به خروج نام این باغ از فهرست جهانی خود می‌نماید. در بیانیه یونسکو اعلام شده‌است که هرگونه تغییر و بازسازی اماکن تاریخی ثبت جهانی شده باید زیر نظر این سازمان و با اجازه آن انجام شود که حضور بخش خصوصی در بخش‌هایی از این باغ، از جمله موارد نقض این قانون محسوب می‌شود.

شب تاب دریایی چابهار

شب تاب دریایی؛ جاذبه ای که ساحل چابهار را آبی و درخشان می کند

شگفت انگیزترین جاذبه گردشگری ایران تنها چند ماه از سال در چابهار قابل دیدن است پدیده ای به نام شب تاب های دریایی که همانند شبرنگ آبی روی موج ها سوار می شوند و به ساحل چابهار در رفت و آمدند.

به گزارش خبرنگار مهر، نام علمی شب تاب های دریایی فیتوپلانکتون هاست کافی است در برخی شب های ماههای پاییز و زمستان به سواحل چابهار رفته و در تاریکی شب همان موقع که یکی دو ساعتی از تاریکی آسمان می گذرد، در کنار ساحل ماند و دید که شب تاب های آبی رنگ همراه با موج آب به ساحل می آیند و می روند. تعدادی زیادی از آنها در خاک ماسه ای ساحل می مانند و تعداد زیاد دیگری دوباره به آب برمی گردند. برای دیدن آنها باید جایی تاریک در ساحل چابهار پیدا کرد.

از سالها پیش این موجودات ریز برای چابهاری ها شناخته شده بودند آنها به شنا در آب دریا  می رفتند و با تنی آبی و درخشان به ساحل برمی گشتند چون روی تن آنها فیتوپلانکتون های زیادی چسبیده بود و آنها را در شب درخشان می کرد. موجودات ریزی که به سختی قابل دیدن و جدا کردن هستند درست مانند نقطه های آبی.

در چند سال اخیر تعداد فیتوپلانکتون هایی که به ساحل می آید کمتر شده است. برخی از مردم تصور می کنند که می توانند با آنها تفریح کنند و یا آنها را داخل لیوانی ریخته و با خود ببرند اما اینطور نیست عمر فیتوپلانکتون ها بسیار کم است و در عرض چند دقیقه ناپدید می شوند.

اکنون سواحل چابهار به خصوص سواحلی که فیتوپلانکتون ها در آنجا قابل دیدن هستند به عنوان سواحل گردشگری در میان مردم چابهار شناخته شده اند اما اگر قرار باشد تا همه مردم از این پدیده دیدن کنند می بایست برنامه ای برای حفاظت از آنها داشت و گرنه به زودی این چابهار این جاذبه گردشگری و طبیعی خود را از دست خواهد داد چون عمر فیتوپلانکتون ها بسیار کم است و ممکن است به زودی نابود شوند.

اطلاعاتی درباره اینکه دقیقا چه روزهایی و چه ساعت هایی از ماههای پاییز و زمستان می شود این پدیده را شاهد بود در اختیار مردم بومی چابهار است اما مردم جزیره قشم نیز مدعی هستند که این پدیده را در سواحل جزیره دیده اند اما هنوز تصاویری از این پدیده در جزیره قشم منتشر نشده است تا گویای این پدیده باشد.

شاید تصویر زیر که چشم اندازی بسیار زیبا از امواجی به رنگ آبی را به معرض نمایش می گذارد، برای بیشتر ما جزایر مالدیو را تداعی کند.  غافل از اینکه در شرقی ترین نوارساحلی جنوب کشورمان، منطقه ی ساحلی ویژه ای را در اختیار داریم که با قابلیت های متنوع و بی نظیر طبیعی می تواند به یکی از مقاصد مهم گردشگری کشور تبدیل شود.

 

سیستان و بلوچستان سرزمین اسطوره های جاودان در جنوب شرق کشورمان با طبیعت بکر و منحصر به فرد خود، پتانسیل بسیار بالایی در گسترش صنعت گردشگری به وِیژه در حوزه ی گردشگری طبیعت دارد.

شهرو بندر زیبای چابهار در جنوب این استان و در حاشیه ی دریای عمان جاذبه های طبیعی فراوانی دارد که یکی از این جاذبه ها« امواج آبی» یا «باکتری های نور افشان دریایی» است که توانایی جذب گردشگر در سطح ملی و بین المللی را دارا می باشد.

 

این پدیده اغلب در شب های تابستان به وسیله ی باکتری های نورافشان ایجاد می‌شود. باکتری های نور افشان بر روی امواج حرکت می کنند و به صورت یک خط نورانی در قله ی موج خود نمایی می کنند. این پدیده در سواحل دانشگاه دریانوردی به فراوانی دیده می شود.

باکتری ها، پیلانکتون ها و بسیاری از حلزون ها به عنوان خالقان این محیط زیبا و خیالی، در آب های شیرین زندگی می کنند و براساس ویژگی های زیست بومی خود و بنابر دلایل متعدد جفت گیری، جذب طعمه و… نور آبی رنگی را از خود منتشر می‌کنند.

این نوع از سواحل در کشور سوئد، خلیج پورتوریکو، جزایر هاوایی، جزایر مالدیو، کامبوج و برمودا وجود دارند. که به منظور جذب گردشگران به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفته اند. متاسفانه در ایران به دلیل کمبود امکانات زیرساختی و خدمات گردشگری مناسب و حتی عدم معرفی چنین جاذبه هایی در انزوای طبیعی و جغرافیایی خود به سر می‌برند.

پدیده ی امواج آبی رنگ به دلیل همجواری با دریاچه ی لیپار که به دریاچه ی صورتی ایران معروف است و بسیاری از جاذبه های منحصر به فرد دیگر بندر چابهار همچون گل فشان ها و … می تواند آینده ی بهتری را پیش رو داشته باشد.

زیگورات چغازنبیل

به ایلامی زیگورات دور اونتاش (Ziggurat Dūr Untash) یا با نام امروزی چُغازَنبیل نیایشگاهی باستانی است که در زمان ایلام (عیلامی ها) و در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شده است. چغازنبیل بخش به‌جا مانده از شهر دوراونتش است و در نزدیکی شوش(شهر باستانی) در استان خوزستان قرار دارد.

این سازه در1979 اولین اثر تاریخی از ایران بود که در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت. جامعه بین‌المللی برای آن ارزش استثنائی و جهانی قایل است.

خاورشناسان چغازنبیل را نخستین ساختمان مذهبی ایران می‌دانند.

چغازنبیل در جنوب غربی ایران، در استان خوزستان و در شهرستان شوش واقع شده است. این سازه در ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شوش و ۳۵ کیلومتری غرب شهر باستانی شوشتر واقع است، اما به دلیل واقع شدن در غرب رودخانه دز، مرز این دو شهرستان، در تقسیمات کشوری جزء شهرستان شوش محسوب می‌گردد. این بنا در طول جغرافیایی ۴۸ دقیقه و ۳۰ ثانیه و پهنای جغرافیایی ۳۲ دقیقه‌است.

این نیایشگاه توسط اونتاش گال (پیرامون ۱۲۵۰ پ. م)، پادشاه بزرگ ایلام باستان، و برای ستایش ایزد اینشوشیناک، نگهبان شوش، ساخته شده‌است.

مکان جغرافیایی زیگورات چغازنبیل در ۴۵ کیلومتری جنوب شوش و ۳۵ کیلومتری غرب شهر شوشتر، در نزدیکی منطقه باستانی هفت تپه است. دسترسی به این اثر باستانی از جاده‌ای انحرافی در جاده شوشبه اهواز و همچنین از جاده شوشتر به هفت تپه (جاده کشت و صنعت کارون) مقدور است.

زیگورات (/ˈzɪɡəræt/ ZIG-ər-at; اَکدی ziqqurat, به سومری zaqāru) از زقوره اکدی سامی به معنای نوک، قله کوه ومکان مرتفع آمده و در ایران تلفظ این کلمه از مقالات رومن گیرشمن گرفته شده و بیشتر «زیگورات» خوانده شده‌است، این بنا در اصل از ابنیهٔ سومری بوده که برای عبادت خدایان به شکل مرتفع ساخته می‌شده و در ممالک بین‌النهرین به وفور دیده می‌شود از این ابنیه به جا مانده همچون زیگورات اور، زیگورات اتمنانکی، زیگورات انلیل، زیگورات لارسا، زیگورات دور شاروکین در عراق نیز می‌توان نام برد.

دور انتاش نیز (Dur-Untash) از ترکیب دو واژهٔ Dūr عیلامی به معنای مکان ومنزلگاه^[۷] وأونتاش نام پادشاه عیلامی سازندهٔ این بنا گرفته شده، واما زیگورات چغازنبیل نامی جدید است که جای خود را به نام عیلامی این بنا داده محققان غربی در مورد این نام آورده‌اند:

باستان‌شناس فرانسوی Jean Bottéro در کتاب خود Ancestor of the West در صفحه ۸۸ در اشاره به نام اصلی این بنا ومعنی آن آورده:

در قرن ۱۳ام [پیش از میلاد] پادشاه أونتاش نبی ریشه دور أونتاش «شهر أونتاش» را بنا کرد که در «فارسی امروزی»، چغازنبیل است.

معیارهای ثبت اثر

براساس آنچه در سایت یونسکو منتشر شده است، چغازنبیل از دو معیار سوم و چهارم از شش معیاری که در این سایت منتشر شده و هر اثر تاریخی برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو  باید حداقل یکی از آنها را داشته باشد، برخوردار است. معیارهای سوم و چهارم به ترتیب این دو مورد هستند: «نمونه ای برجسته از نوعی بنا یا مجموعه معماری یا فن آوری یا منظره که نمایانگر مرحله یا مراحلی در سرگذشت انسان باشد» و «نمونه ای برجسته از یک سکونتگاه سنتی بشری یا استفاده از زمین، که معرف یک یا چند فرهنگ است، باشد. به ویژه مواقعی که تحت تاثیر تغییرات برگشت ناپذیر شده است».

متن کتبه

در چغازنبیل کتبه‌ای با متن زیر پیدا شد.

من اونتاش گال: آجرهای طلائی را حکاکی کردم. من در اینجا این مأوا را برای خدایان گال و اینشوشیناک برپا کردم و این مکان مقدس را هدیه کردم. باشد که کارهای من که هدیه‌ای است برای خدایان گال و اینشوشیانک پذیرفته شود.

پلان کلی

زیگورات چغازنبیل و دیگر معابد پیرامون آن، همگی داخل یک حصار (حریم) مقدس قرار گرفته‌اند که گیرشمن برای این حریم واژه یونانی«تمنوس» را به کار برده است. حصار پیرامونی محوطه در حدود ۱۶۲۵ متر است که بنای چهارگوش زیگورات به اضلاع ۱۰۵/۲۰ × ۱۰۵/۲۰ متر (که اضلاع آن ۹۰ درجه از جهات جغرافیایی انحراف دارد) و بخشی از معبدها را در بر گرفته است. بدین ترتیب حیاطی در ابعاد ۴۰۰ × ۴۰۰ مترمربع در اطراف زیگورات به وجود آمده است.

زیگورات در دو مرحله ساخته شد. در آغاز، بنای مربعی با حیاط مرکزی بود که نقشه‌ی آن به انباری بزرگ با اتاق‌های بی‌روزن شباهت داشت. ارتفاع دیوار در ۳ جبهه ۸ متر و در جبهه‌ی شمال شرقی ۱۳ متر بود و در میانه‌ی هر ضلع یک ورودی ایجاد شده بود که به حیاطی با کفی گودتر از زمین‌های اطراف راه می‌یافت. از حیاط به منظور برگزاری مراسم آیینی و مناسک مذهبی استفاده میشد اما حدود سال ۱۲۵۰ ق.م. اونتاش ناپیریشا مصمم می‌شود معبدهای یک طبقه‌ی نخستین را به زیگوراتی عظیم و رفیع در ۵ طبقه تبدیل کند تا چون کوهی مقدس در جلگه‌ی پست شوشخودنمایی کند. زیگورات ۵ طبقه داشت و به صورت هرم از پایین به بالا کوچکتر میشد. بر بالای آن، معبد کوچکی که ایلامی‌ها به آن «کوکونو» می‌گفتند ساخته شد که به دو ایزد حامی امپراتوری ایلام، ناپیریشا و این شوشینک اختصاص داشت.

تفاوت زیگورات چغازنبیل با زیگورات های بین النهرین در این است که در آن منطقه، طبقات بالایی زیگورات ها روی طبقه‌ی زیرین بنا می‌شدند اما زیگورات چغازنبیل بدین شکل است که تمام طبقات شالوده‌ی مجزایی دارند و همه‌ی آنها از کف زمین بنیان گرفته‌اند.

آبشار ولیلا و جنگل انجیلی

در شش کیلومتری روستای اتو روستایی کوچک در دل جنگل به نام روستای ولیلا  واقع شده است و در داخل جنگل این روستا آبشار زیبابی قرار گرفته  که از این روستا تا آبشار مورد نظر ۲۰ دقیقه پیاده روی دارد و هر انسان طبیعت دوستُ می تواند به این آبشار جالب و خیره کننده رفته و از این موهبت زیبای خدادادی نهایت استفاده را ببرد. دیدن این آبشار فوق العاده را به شما دوستان توصیه می کنیم. ضمنا فاصله این روستا از شهر زیراب تا آبشار ۱۸ کیلومتر می باشد. روستای ولیلا واقع در منطقه زیرآب از توابع سوادکوه است. منطقه و طبیعت سوادکوه برای افراد اهل طبیعت می تواند بسیار جذاب باشد.

نهایتا پس از ساعتی راهپیمایی در دل جنگل به آبشار زیبای ولیلا برمی خوریم که گرچه از ارتفاع زیادی برخوردار نیست٬ اما زیبایی وصف ناپذیرش توان ترک منطقه را از انسان سلب می کند.

علاوه بر این آبشار جنگل های این منطقه در فصل های بهار و تابستان و یا پاییر از جذابیت زیادی برخوردار است که از آن باعنوان جنگل های انجیلی هم یاد می شود بسیار خاطره انگیز است. انجیلی یا آسوندار (انجیلو یا انجیلی یا انجول یا تویی یا تفی یا زوند) درختی است که در جنگل‌های شمالی ایران می‌روید. انجیلی درختی است زیبا با قامتی بلند و به ۲۵ متر می‌رسد. برگ های انجیلی بیشترین توجه را به خود جلب می‌کند. برگ های جوان بنفش مایل به قرمز هستند بعد از آن در تابستان به رنگ سبز تیره و درخشان تبدیل می‌شوند و سرانجام در پاییز برگ های درخشان به رنگ های مختلف زرد پررنگ نارنجی سوخته و پررنگ و قرمز روشن خالص آشکار می‌شود و این تنوع رنگ مناظر زیبایی را ایجاد می‌کند.از این حیث این درخت برای ایجاد فضای سبز و همچنین جذب توریست در جنگل‌های ما مناسب است. چوب انجیلی بسیارسخت است و از این حیث در زبانهای خارجی به چوب آهن معروف است. 

اگر چند درخت انجیلی مجاور یکدیگر باشند، معمولا از محل تنه به هم جوش می‌خورند و اگرچه درختان مجزایی هستند، اما به ظاهر در قالب یک تنه واحد و تنومند، کلونی‌ای از درخت را تشکیل می‌دهند.

زمان مناسب برای برای دیدن این جنگل از انتهای اردیبهشت ماه تا ابتدای دی‌ماه است. اما این موضوع بدین معنا نیست که زیبایی این جنگل در بقیه سال کاهش می‌یابد بلکه به علت شرایط جوی رفتن به این منطقه سخت می‌شود.

راه رسیدن به روستای ولیلا و دیدن آبشار از میدان شهر زیراب به سمت راست ادامه مسیر می‌دهیم. جاده پس از گذر از روستای اَتو شما را به یک دو راهی می‌رساند. راه مستقیم به سمت روستای لاجیم که اثر تاریخی و زیبای برج لاجیم آنجا واقع شده و راه سمت چپ شما را به سمت روستای زیبا ولیلا با مردمان خونگرمش می‌رساند. (تابلوی امامزاده و سوخته سرا بر سر این دو راهی راهنمای شماست). پس از رسیدن به مسجد روستا و پارک کردن وسیله نقلیه امتداد مسیر به سمت روستای سوخته سرا  در اول مسیر خاکی سمت راست تابلوی کوچکی مسیر آبشار را مشخص می‌کند. تمام مسیر پاکوب بوده و فلش‌های شبرنگ کوچکی که بر روی بعضی از درخت‌ها نصب شده به جهت‌یابی کمک می‌کند. در انتهای مسیر برای رسیدن به پای آبشار باید کمی دست به سنگ شوید.

کاشان یا همان کاشون

کاشان شهری تاریخی است که مرکز شهرستان است و بخشی از استان اصفهان محسوب می‌شود. این شهر در مرکز ایران در ۲۲۰ کیلومتری جنوب پایتخت، ۹۰ کیلومتری قم و ۲۰۰ کیلومتری مرکز استان واقع است.

کاشان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران و مشهور به دارالمومنین است. این شهر دارای ۷۰۰۰ سال قدمت شهرنشینی و یکی از زیباترین شهرهای ایران است. کاشان شهری با اصالت و با مشاهیر علمی و ادبی زیادی است و نقش پررنگی در صنعت گردشگری ایران دارد. عده‌ای از مورخین کاشان را با اصالت‌ترین و اولین شهر ایران و جهان می‌دانند.

جاذبه‌های گردشگری و اقلیم این شهر که دارای دو منطقه کوهستانی و کویریست آن را به یکی از سکونت گاه‌های مهم در ایران بدل ساخته‌است و آداب و رسوم گلاب گیری و قالیشویی از مراسم سنتی این شهر است که سالانه بازدیدکنندگان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد.

در مورد ریشه نام شهر کاشان مانند بسیاری از نام‌های دیگر اختلاف نظر وجود دارد. گروهی کاشان را برگرفته از «کی آشیان» به معنای جایگاه حاکمان می‌دانند و گروهی دیگر لغت کاشان را به معنی خانه‌های تابستانی که با چوب و نی ساخته می‌شوند، دانسته‌اند. بر اساس نظر دیگری کاشان تحریف‌شدهٔ «کاسیان» و به معنای محل اسکان اقوام کاسی[یا همان کاشی] بوده‌است [، و امروزه کاشانی‌ها را «کاشی» خطاب می‌کنند]. در گفته‌های دیگر ساخت کاشی مرغوب در این منطقه را دلیل نام‌گذاری شهر به نام کاشیان می‌دانند که به کاشان تحریف شده‌است.

تپه های سیلک

سیلک یکی از مکان‌های تاریخی پس از تمدن جیرفت کرمان در فلات ایران است که مدارک مکتوب متعلق به دوران پیش از هخامنشی در آن پیدا شده است.

طبق اسناد تاریخی تمدن مردمان تپه‌های سیلک مغلوب تمدن آریایی شد و تنها یادگارهایی از آن‌ها در لایه‌های گوناگون حفاری مانند ظروف لوله‌دار بلند با نگاره اسب و خورشید و جنگ‌ افزار آهنی و شمشیر و نیزه‌های بلند پیدا شده ‌است.

خطی که هم‌زمان با آغاز تاریخ در ایلام به وجود آمده ‌بود، با نام پرتو ایلامی شناخته شده، پس از رها شدن این پایگاه بازرگانی از میان رفته است. گفتنی است خط پرتو ایلامی به موازات خط سومری رشد کرده و از یک خط تصویری چند کلمه‌ای نمادین به یک خط هجایی با کلمات مرکب از علایم تغییر یافت. این خط در این مرحله ٢۵٠٠ علامت داشت که علایم معمولا از بالا به پایین نوشته می‌شده است، اما عکس آن نیز گاهی مشاهده شده است. در قرن ٢۴ پیش از میلاد کاتبان ایلامی خط میخی اکدی را به سلیقه خود می‌نوشتند.

تاریخچه تپه سیلک

نزدیک به پنج‌هزار سال پیش از میلاد، مردم غارنشین فلات ایران در پی دگرگونی‌‌هایی که از لحاظ آب و هوا و تشکیل مزارع و چمن‌زارها به وجود آمده بود، به دشت‌ها روی آوردند و زندگی تازه‌ای را آغاز کردند و در تمدن آن‌ها نسبت به دوران  پیشین پیشرفت بیشتری دیده شد. کهن‌ترین مردم دشت‌نشین، مردم محل سیلک (Sialk) نزدیک کاشان بودند که آثار زندگی آن‌ها طی کاوش‌ها کشف شده است. میدان‌گاه باستانی سیلک نیز در منطقه فین کاشان واقع شده ‌است و پیشینه‌ای نزدیک به هفت هزار سال دارد.

تپه سیلک در حقیقت زیگورات یا نیایشگاه مردمان باستانی بوده که از گل رس و سفال ساخته شده ‌است. زیگورات سبک معماری مذهبی ویژه شهرهای عمده بین النهرین(عراق کنونی) و ایران بوده است که طبق آن بنا به‌ صورت برج مطبق هرمی شکل بنا می‌شد. 

باغ فین کاشان

باغ فین کاشان، نام یک باغ ایرانی است که حمام فین نیز در آن قرار دارد. مکان نامبرده جایی است که ناصرالدین شاه در سال ۱۸۵۲ میلادی صدراعظم خود امیر کبیر را در آن به قتل رساند. سابقه و قدمت باغ فین و بناهای آن به دوره صفویه بازمی‌گردد. وسعت باغ بالغ بر ۲۳ هزار مترمربع و شامل یک حیاط مرکزی است که به وسیله دیوار، بارو و برجهای استوانه شکل محصور شده‌است. در مقایسه با بسیاری از باغ‌های ایرانی مشابه، باغ فین با آب قابل توجهی مشروب می‌شود. این باغ تاریخی یکی از پربازدیدترین مکان‌های گردشگری در استان اصفهان است به قسمی که عنوان پربازدیدترین اثر تاریخی این استان در نوروز ۱۳۹۷ را به دست آورد.

 این اثر در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شمارهٔ ثبت ۲۳۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است؛ و چند سال است که به ثبت جهانی یونسکو نیز رسیده‌است.

مسجد آقا بزرگ

مسجد آقابزرگ مسجد و مدرسه‌ای بزرگ در کاشان، منسوب به ملا مهدی نراقی ملقب به آقابزرگ که به هزینه مردی نیکوکار به نام حاج محمدتقی خانبان و پسرش در نیمه قرن ۱۳ق، مقارن با دوران پادشاهی محمدشاه قاجار (متوفی ۱۲۶۴ق) ساخته شده است.

مسجد و مدرسه آقابزرگ مجموعه نفیسی است از عناصر معماری و تزییناتی، و ترکیبی از این حجم‌ها و اندام‌های متناسب به هم تنیده، شامل: سردر و هشتی ورودی، صحن مرکزی، مقصوره و شبستان‌ها. همچنین مدرسه آقا بزرگ کاشان با طرح گودال باغچه و بادگیرهای که نمایانگر استفادهٔ هوشمندانه از عناصر اقلیمی است. استفاده از خاک بستر ساختمان، بدون باقی گذاشتن آثار یا ضایعات در محل استخراج، برای ایجاد مصالح موجب شده است تا با حداقل مصرف انرژی و افزودنی‌های غیر محلی، درصد عمدهٔ مصالح مورد نیاز از درون محل کارگاه ساختمان تأمین شود.

ویژگی های بنا

• معماری ویژه؛ گنبدخانه بر روی ۸ پایه عظیم بر پا شده، زیرا در طرح مساجد قدیمی ایران ایجاد گنبد بر روی پایه‌های آزاد به ندرت دیده می‌شود. نتیجه عملی اجرای این نوع طرح، جریان یافتن هوای خنک در فضای گنبدخانه در فصول گرم و تابستان‌های داغ منطقه کویری است.

• گودال باغچه (حیاط تحتانی)؛ حوض بزرگ (آب‌نما) و باغچه‌های آن به طراوت فضا کمک می‌کند.
• با توجه به سادگی و بی‌پیرایگی این مجموعه، زیاده‌روی در تزیین، به‌ویژه در کاشی‌کاری این بنا به چشم نمی‌خورد.
• تزیینات؛ گچ‌بری، نقاشی، کارهای چوبی (کنده‌کاری، گره‌چینی، آلت و لقط)، مقرنس‌کاری، کاشی‌کاری رسمی‌بندی و یزدی‌بندی
• یک جفت درِ نفیس (درِ مدخل اصلی مسجد) که کنده‌کاری و با گره‌چینی و گل میخ تزیین شده است.

سرای عامری ها

خانه عامری ها کاشان در محله سلطان میر احمد در شمال معبر اصلی آن و در خیابان علوی و در جوار حمام سلطان میر احمد واقع شده است خانه عامری ها در دوران زندیه بنا شده و یکی از بزرگترین خانه ‌های تاریخی شهر کاشان به شمار می ‌رود این خانه شامل حدود 85 اتاق و چندین حیاط است که قدیمی ‌ترین آن حیاط بیرونی و اندرونی است. خانه عامری‌ ها در دوران قاجار در قرن 13 هجری قمری به وسیله مرحوم سهام السلطنه عامری به عنوان محل سکونت فامیلی توسعه یافته است و بناهای دیگری به آن اضافه شد.
خانه عامری ها از گستردگی فراوانی برخوردار است و مساحت آن نزدیک به هفت هزار مترمربع با زیربنای وسیعی است که به گونه ی هماهنگ و حساب شده ساخته شده است. مساحت عرصه این مجموعه که از چند خانه مجزای مجاور و در ارتباط با یکدیگر شکل گرفته مشتمل بر 3 خانه با 5 حیاط مرکزی به صورتی اندرونی و بیرونی همراه با فضاهای سرپوشیده متعدد و متنوع است.
مهمترین بخش مجموعه، خانه عامری‌ ها است، که دارای دو بخش اندرونی و بیرونی همراه با حوضخانه، ایوان‌ های رفیع و شاهنشین ‌های 7 دری و تعداد زیادی اتاق ‌های 3 دری است که گرداگرد حیاط با آهنگی موزون و به صورت قرینه استقرار یافته ‌اند. تمامی بدنه خارجی حیاط‌ ها و برخی از بدنه ‌ها و پوشش‌های داخلی با انواع تزیینات زیبا و هنرمندانه ایرانی همچون گچبری، یزدی و رسمی بندی، مقرنس، نقاشی روی گچ، درودگری، منبت کاری، گره چینی و برخی از هنرهای تزیینی دیگر پوشیده شده است.

در تمام حیاط‌ های خانه عامری‌ ها اصل تقارن در ضلع شمالی، جنوبی، شرقی و غربی رعایت شده است. حیاط ‌ها دارای حوضخانه‌ هایی هستند که از این فضاها در تابستان استفاده می ‌شده است. این خانه دارای بلندترین بادگیر در بین بادگیرهای خانه‌های کاشان است. چهار حیاط بیرونی، اندرونی، مهمان خانه، حیاط خدمه و سوارکاران نظامی مورد استفاده قرار می‌ گرفته و در 3 حیاط دیگر نیز بستگان سهام‌ السلطنه سکونت داشته‌ اند. خانه عامری‌ ها دارای حمام اختصاصی زنانه و مردانه جدا از هم نیز می ‌باشد.
پس از سهام السلطنه، حیاط ‌های بیرونی و اندرونی در اختیار فرزند وی، ابراهیم خلیل خان عامری و بقیه ساختمان ‌ها به افراد دیگر این خاندان تعلق گرفت و به مررو زمان برخی از حیاط‌ ها تفکیک و به افراد دیگر فروخته شد. این مجموعه که به وسیله اداره میراث فرهنگی کاشان با استفاده از اعتبارات تبصره ۳۶ در دست مرمت و تغییر کاربری است تا به اقامتگاه گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شود.
اگر علاقمند به دیدن خانه های قدیمی کاشان هستید می توانید از خانه بروجردی ها و خانه طباطبائی ها در کاشان که در نزدیکی خانه عامری ها واقع شده است نیز دیدن کنید.

خانه طباطبائی ها

یکی از زیباترین و دیدنی ترین بناهای تاریخی کاشان، خانه طباطبایی هاست که در محله سلطان امیر احمد در بافت قدیم کاشان در خیابان علوی واقع شده است. خانه طباطبائی ها کاشان که از شاهکارهای هنر معماری قدیم به شمار می رود به وسیله مرحوم سیدجعفر طباطبایی که از تجار معروف فرش آن زمان بود در سال ۱۲۵۰هجری قمری ساخته شده است. معمار، طراح و سازنده این خانه استاد علی مریم از معماران برجسته دوره قاجار در کاشان بوده که با بهره گیری از تجارب معماران گذشته و با تکیه بر نبوغ ذاتی و قدرت خلاقیت و ابتکار خود، بنای این خانه را در ۱۰ سال به سرانجام رسانده است.
خانه طباطبایی دارای تزیینات دل انگیز بسیار و اتاق ها و درهای دل نشین با ستون های زیبا است. در این بنا از فن گچبری به گونه ی ارزشمندی بهره برداری شده است و در روبروی شاه نشین آن استخر طویل زیبایی به چشم می خورد. معماری خانه طباطبایی ها به شیوه معماری حجاب دار (به معنای نوعی ساخت که اندرونی از دید کسانی که در بخش بیرونی هستند پنهان بماند)، ،متقارن و درون گر، گودال باغچه و حیاط مرکز است بدین معنا که بعد از زلزله معروف سال 1192 هجری قمری اکثر خانه های کاشان را بدین صورت ساخته اند، معماری گودال باغچه یعنی باغچه خانه در گودی قرار گرفته است. بدین ترتیب بنا هم از نظر استحکام و مقابله با زلزله مقاوم می شود و هم آن که آبرسانی به بنا را تسهیل می کند در ضمن از رطوبت بنا هم برای رشد گیاهان استفاده می شود وقتی بنا در دل خاک باشد (یعنی بصورت گودال باغچه ساخته شود) خانه در عایق حرارتی هم قرار دارد خانه نه زود گرم می شود و نه زود سرد.
خانه طباطبایی ها همچون دیگر بناهای تاریخی آن زمان برخوردار از تزئینات مجلل و باشکوه، اصالت معماری و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم خاص منطقه است. مجموعه خانه طباطبایی ها مشتمل بر ۳ بخش اندرونی بیرونی و بخش مخصوص خدمه است. مجموعه خانه تاریخی طباطبایی ها با ۴۷۰۰ مترمربع وسعت دارای ۴۰ اتاق، ۴ حیاط، ۴ سرداب (زیرزمین)، ۳ بادگیر و ۲ رشته قنات است.
قسمت اندرونی خانه طباطبائی ها :
شامل اتاق پنج دری ساده در مرکز و دو حیاط در دو طرف آن و دارای سرداب هائی که بادگیرها هوا را در آن جریان می دهند که این قسمت محل سکونت خانواده مرحوم طباطبائی بوده است. حیاط ضلع شمال غربی بزرگتر و تعداد اتاق های آن بیشتر می باشد و دارای سرسرای پذیرائی مجزائی است. در زیرقسمت اندرونی مخصوصا اتاق مرکزی، سرداب بزرگی قرار دارد که دارای مشخصات منحصر به فرد خود است و به علل مختلف از جمله : وجود بادگیر، سقف ضربی، نوع مصالح به کار رفته در بدنه، دو جداره بودن بدنه، وجود حوضی که قبلا در مرکز سرداب بوده، اختلاف ارتفاع با سطح کوچه حدود 8 تا 10 متر، نسیم خنکی که از سطح حوض حیاط مرکزی وارد زیرزمین می شود؛ همه این عوامل باعث شده تا به خصوص در فصل تابستان 15 تا 20 درجه اختلاف درمابین زیرزمین و بیرون آن مشاهده شود.
قسمت بیرونی خانه طباطبائی ها :
شامل تالار بزرگ (اتاق شاه نشین) در مرکز با نورگیرها و پنجره های مشبک رنگی و پنجره های کناری دو جداره که عمودی باز و بسته می شود. این اتاق دارای تزئینات نقاشی و آئینه کاری و گچ بری های جالب از جمله پنجره های مشبک گچی است که همچون پارچه توری ظریفی به نظر می رسد. در دو طرف اتاق شاه نشین اتاق های گوشواره بنا شده است در جلوی اتاق شاه نشین، ایوانی با آئینه کاری و گچ بری های جالب دیده می شود.
در طرفین تالار بزرگ دو حیاط خلوت و نورگیر به صورت قرینه یکدیگر احداث شده است که دارای تابلوهای بدیع نقاشی می باشند و از نفایس آثار هنری این دیار به شمار می آیند. اسناد و قرائن نشان می دهد که هنرمند بزرگ و نقاشباشی دربار ناصر الدین شاه قاجار یعنی میرزا ابوالحسن غفاری کاشانی ملقب به صنیع الملک با مالک خانه دوستی نزدیک و مراوده خانوادگی داشته است لذا به احترام دوستی که با مرحوم طباطبائی داشته در اجرای گچ بری ها و ترسیم نقاشی های این خانه نظارت داشته است و این مطلب ارزش و اعتبار تزئینات خانه طباطبائی را بسیار افزایش می دهد.
قسمت خدمه خانه طباطبائی ها :
بخش خدمه نیز شامل حیاط و عمارت در ضلع غربی خانه واقع است که در اختیار خدمه خانه بوده و مطبخ، اصطبل، بهار بند و انبارهای سوخت و موادغذایی در آن قرار داشته است.
آب خانه از دو رشته قنات دولت آباد و نصر آباد تامین می گردیده است. خانه طباطبائی دارای 5 درب ورودی می باشد که ورودی اصلی به دو ورودی اندرونی و بیرونی در قسمت هشتی تقسیم می گردد. علت پیچ و خم های راهروهای ورودی جهت شکستن اختلاف ارتفاع و نداشتن دید مستقیم است.
خانه تاریخی طباطبایی ها که به وسیله هیات امنای مرمت و احیای ابنیه تاریخی کاشان خریداری و در سال های ۱۳۷3 تا ۱۳۷۶ با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی کاشان و با پشتیبانی مسئولان وقت وزارت و معادن و فلزات طبق نقشه اصلی و نخستین مورد مرمت و بازسازی قرارگرفت در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۱۵۰۴ به ثبت رسیده است. مجموعه تاریخی خانه طباطبایی ها هم اکنون زیرپوشش سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان اداره می شود.
نکته جالب برای دوستداران ادبیات آنکه خانه مسکونی و زادگاه شادروان «سپیده کاشانی» – شاعر بزرگ معاصر- نیز در مجاورت خانه تاریخی طباطبائی و در جنوب آن قرار دارد.

خانه بروجردی ها

خانه بروجردی ها از معروفترین بناهای شهر کاشان و از آثار تاریخی شهر کاشان در محله سلطان میراحمد در جنوب شرقیِ شهر کاشان واقع شده خانه بروجردی ها در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری ساخته شده و تحت شماره ۱۰۸۳ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌ است. خانه ی بروجردی ها نمونه یکی از خانه های مسکونی اعیان نشین دوره ی قاجار در کاشان است و اکنون محل اداره میراث فرهنگی کاشان است. بروجردی ها با بادگیرهای قرینه هلالی شکل زیبایی بر بام تالار و کلاه فرنگی روی آن یکی از زیباترین جلوه های معماری ایرانی را به معرض نمایش می گذارد. نقاشی‌های ارزنده و گچ ‌بری‌های خانه بروجردی ها زیر نظر دو هنرمند بزرگ و نامدار نقاشی ایران دوران قاجار “مرحوم میرزا ابوالحسن غفاری کاشان” (بنیانگذار اولین مدرسه نقاشی در ایران) و برادرزاده اش “مرحوم میرزا محمدخان غفاری کاشانی” ملقب به “کمال الملک” ترسیم و طرح های گچبری خانه نیز با نظارت این دو استاد به انجام رسیده است.
بانی این خانه، حاج سید حسن نطنزی از بازرگان ‌های نطنزی مقیم کاشان و معمار آن استاد علی مریم کاشانی بوده‌ است. خانه بروچردی ها در دو طبقه و در بعضی قسمت ها مثل قسمت جنوبی که با سرداب دارای سه طبقه است نمادی از خانه های سنتی ایران است. خانه بروجردی ها در زمینی به مساحت تقریبی ۷۰۰ ،۱ مترمربع ساخته شده و مساحت این بنا حدود ۳۰۰۰ مترمربع و شامل دو حیاط اندرونی و بیرونی و مشتمل است بر دو ورودی اصلی و فرعی، هشتی، راهرو، حیاط، تابستان نشین، زمستان نشین، آشپزخانه، حیاط های سرپوشیده در اطراف، و زیرزمینی وسیع  خانه بروجردی ها متناسب با خصوصیات اقلیمی و شرایط آب و هوایی منطقه کویری کاشان طراحی و ساخته شده، به گونه ای که در گرمای شدید تابستان هوای خنک و بسیار مطبوعی از طریق بادگیرهای واقع در بالای پشت بام به صورت طبیعی و دائمی به زیرزمین ها سرازیر شده و در آنها جریان می یابد.
این بنا از نظر خصوصیات محلّی و عناصر معماری و تزیینات داخلی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است نقاشی‌های این بنا در شیوه‌های متنوع و با رنگ و روغن و آبرنگ و زیر نظر هنرمند نامدار، مرحوم میرزامحمد خان غفاری ملقب به کمال‌الملک طراحی و اجرا شده است. در بام تالار نیز نورگیرها و بادگیرهای بسیار جالب خودنمایی می‌ کند که از نظر طرح و اجرا در زمره آثار بدیع معماری سنتی ایران است.
بر خلاف تصور عامه، این خانه به اهالی بروجرد متعلق نبوده بلکه چون مراودات تجاری این بازرگانان نطنزی الاصل کاشانی بیشتر با تجار شهر بروجرد انجام می شده، لذا کاشانی ها به ایشان بروجردی می گفته اند! به همین مناسبت، محل سکونت ایشان هم به خانه ی بروجردی شهرت یافته است. معمار طراح و سازنده ی خانه ی بروجردی یکی از معمارهای چیره دست کاشان به نام استاد علی مریم کاشی بوده است که خانه ی طباطبایی ها (واقع در همین محله) و تیمچه ی امین الدوله (واقع در بازار میانچال کاشان) از دیگر آثار این معمار هنرمند است.
بنابر اظهارات موثق ساخت این مجموعه در حدود ۱۸ سال یعنی از سال ۱۲۹۲ تا سال ۱۳۱۰ ه.ق به درازا کشیده و در آن بیش از ۱۵۰ بنا و هنرمند گچ کار و آینه کار و دیگر هنرمندان بکار گرفته شده اند.

خانه بروجردی به طور کلی شامل دو بخش بیرونی و اندرونی است:
الف) بخش بیرونی
قسمت بیرونی خانه در حقیقت همان عمارت و حیاطی است که اکنون مورد بازدید علاقه مندان قرار می گیرد و شامل این بخش ها می باشد : راهرو ورودی، حیاط مرکزی، تالار سرپوشیده و نورگیر فوقانی آن، ایوان جنوبی، اتاق های تابستانی و حیاط های خلوت بین اتاق ها و بالا خانه هایی که به صورت قرینه در دو طرف تالار اصلی قرار گرفته اند، بادگیرها و زیرزمین (سرداب)، اتاق پنج دری زمستانی که بدنه ی داخلی آن از گچ بری بسیار ظریفی با طرح گل و مرغ تزئین شده است، اتاق های آفتاب گیر زمستان، بهار خواب جبهه شمالی، طارمی و قسمت غربی و سایر فضاها.
ب) بخش اندرونی
اندرونی خانه بروجردی خود شامل دو قسمت است :
ـ قسمت جنوبی که دارای یک حیاط مرکزی و تالار بزرگ پذیرایی مزین به آیینه کاری است و در دو طرف تالار بالاخانه هایی ساخته شده که رو به داخل تالار باز می شود. در ضمن در اطراف تالار بزرگ اتاق های گوشواره بنا شده است.
ـ قسمت شمالی که عبارت است از یک حیاط خلوت، اتاق پنج دری ساده، صندوق خانه، اتاق نشیمن و سردابی بزرگ که این سرداب در حقیقت طبقه ی تحتانی تالار بزرگ قسمت اندرونی است.
در دیوار شاه نشین، تصاویری از شاهان قاجار، به شیوه‌ای متاثر از نقاشی اروپایی، ترسیم شده است. روی بعضی دیوارها مناظری با رنگ آبی کشیده ‌اند که هیچکدام اصالت ایرانی ندارند، لباس اشخاص کاملا اروپایی است. این بنا در اواخر دوره پهلوی به علت بی توجهی ساکنان آن رو به نابودی می ‌رفت، اما پس از ثبت با شماره 1083 در فهرست آثار تاریخی، بازسازی شد و کاربری فرهنگی ـ اداری گرفت.
همانطور که گفته شد خانه بروجردی ها به صورت اندرونی و بیرونی است و قسمت بیرونی آن از سال ۱۳۵۳ه.ش به تملک سازمان میراث فرهنگی درآمده و در فهرست آثار تاریخی کشور ثبت شده است و بخش اندرونی که در شمال شرقی و شرق بنا واقع است هنوز تحت مالکیت خصوصی می باشد.

شهداد

شَهداد یکی از بخش‌های شهرستان کرمان از استان کرمان ایران می‌باشد. این منطقه در ۸۷ کیلومتری شمال شرق شهر کرمان جای دارد. شهداد از جنوب غرب به مناطق کوهستانی و سردسیر سیرچ و از شمال شرق به مناطق کویری و گردشگری بِکری از قبیل کلوت متصل است. شهداد در گذشته مرکز ایالت آراتا بوده‌است. همچنین قدیمی‌ترین پرچم فلزی در جهان با عنوان درفش شهداد در این منطقه کشف شده‌است. درفش شهداد کهن‌ترین درفش یافت شده در ایران است که اکنون در موزه ملی نگه داری می‌شود. در زبان فارسی شهداد به عنوان اسم پسرانه کاربرد دارد وبه معنای داده‌ای از سمت شاه یا هدیه شاه می‌باشد.

شهداد با جمعیت ۲۴۰۰۰ نفری، در ۷۰ کیلومتری شمال شرق کرمان، در حاشیه باختری لوت مرکزی قرار گرفته‌است و بزرگ‌ترین بخش استان کرمان به‌شمار می‌رود. شهر باستانی شهداد با دیرینگی ۶۰۰۰ ساله در سال ۱۳۴۷ خورشیدی توسط کاوشگران سازمان میراث فرهنگی ایران کشف شد. این محوطه به نام محوطه تاریخی، باستانی و صنعتی آراتا نام‌گذاری شده‌است. این ناحیه از کرمان، هیچگاه مورد توجه باستان شناسان نبود، زیرا تصور وجود تمدن باستانی در صحرای لوت غیرممکن بود. اولین هیئت کاوش در سالهای ۱۳۴۶ به سرپرستی دکتراحمد مستوفی- از مؤسسه جغرافیایی دانشگاه تهران – برای بررسی موقعیت جغرافیایی دشت لوت و اطراف آن وارد آنجا شدند و در حین اکتشافات خود «چاله تکاب» به تعدادی سفال برخورد کردند که قسمتی از آنها از زمین بیرون و این آثار نشان از وجود تمدنی پیشرفته در این ناحیه بود.

گروهی از باستان شناسان، شهداد را کلیدی برای شناخت فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی تمام منطقه جنوب شرقی ایران در هزاره سوم ق. م می‌دانستند. عده‌ای هم آنرا با شهر گمشده سومری آراتا منطبق می‌دانستند (آراتا: در گل نوشته سومری نام آراتا بسیار به کار رفته‌است. طبق متون سومری آراتا سرزمینی بود در شرق انشان. هانسمن انگلیسی، سرزمین انشان را همان فارس می‌داند و شهر سوخته واقع در استان سیستان را شهر حماسی آراتا می‌دانست، اما اکتشافات بعدی در استان کرمان این موضوع را اثبات کرد که آراتا همان شهداد کرمان است. شهداد مرکز ایالت آراتا بود که یکی از چند ایالات خود مختار امپراطوری عیلام به‌شمار می‌رفته و دارای اجتماعی شکل یافته و منسجم بود. علاوه بر حاکم و حکومت، دارای طبقات اجتماعی و اصناف بوده‌است. کشف گورستان شهداد از مهمترین اکتشافات باستان‌شناسی دوران معاصر است. از آنجاییکه پیشینیان، بنا بر اعتقادشان به اینکه بعد از مرگ در دنیایی دیگر محتاج آب و غذا و مسکن خواهند بود، تمامی متعلقات خود، از ظرف و لباس گرفته تا زیورآلات را با خود به گور می‌بردند. به علت جهت گردش خورشید گورستانهای شهداد اغلب شرقی، غربی هستند. ساکنان شهداد، از افراد بزرگ و سرشناس خود از جمله حکمرانان، کاهنان، مجسمه‌هایی می‌ساختند و پس از فوت آنها در هنگام تدفین آنرا با اشیای دیگر در گور جای می‌دادند. در بین مجسمه‌ها، تعداد زیادی مجسمه زن نیز وجود دارد. همچنین قدیمی‌ترین درفش کشف شده در جهان با عنوان درفش شهداد در این منطقه بوده‌است.

اعتقادات دینی شهداد در زمان باستان

ساکنین شهداد در هزاره‌های پیش معتقد به انواع ارباب بودند. یکی از خدایان مورد پرستش، الهه حامی حیوانات بود که در نقشهای مختلفی به صورت انسان شاخدار ترسیم می‌کردند. مردم برای دفع بلا نزد این الهه حامی حیوانات قربانی می‌کردند. اما در تمامی صحنه‌هایی که از قربانی کردن باقی‌مانده، فقط قربانی حیوان به چشم می‌خورد و نشانی از قربانی انسان وجود ندارد. خدای دیگر آنها، الهه رستنی‌ها بود برای بازگرداندن مراتع از او کمک می‌خواستند. خدای دیگر آنها، الهه آب بود؛ از او یاری می‌طلبیدند تا با فرستادن باران و پرآب نمودن رودها، خواسته بندگان را جامه عمل بپوشانند. خدای آب در این منطقه کویری به علت شرایط خاص آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. نحوه پوشش این الهه‌های نگهبان به این شکل بود که، تنه بالایی آن الهه معمولاً لخت بود و از کمر به پایین دامنی بر تن داشت. این نوع پوشش به احتمال زیاد همان نحوه پوشش اقوام کرمانی را در هزاره سوم ق. م نشان می‌دهد.

باورهای عامیانه

از اعتقاد کهن اقوام این سرزمین (کرمان)، مراسم سنتی سده‌است که قرنها پیش از دین زرتشت در ایران رایج بوده‌است و تا قبل از صفویه برگزاری آن در مناطق مختلف وجود داشته است. کشاورزان کرمانی بر این باور بودند که با افروختن آتش ساده، ستاره‌ای به زمین می‌آید. از جمله باورهای دیگر آنها، برگزاری مراسم باران است، که هم در مازندران و هم در کرمان برگزار می‌شود. به این شکل است که عده‌ای از مردم به خصوص نوجوانان مواد اولیه را برای پختن آش فراهم می‌کنند و ضیافتی ترتیب می‌دهند و دعا می‌کنند، در یکجا هم، با کتک زدن کودکی صغیر یا یتیم یا گریاندن او دعا می‌کردند که باران ببارد.

هنر باستانی شهداد

ساکنان شهداد، در هنر از تکنیک بسیار پیشرفته‌ای برخوردار بودند. سفال گران با مهارت و سلیقه بسیار، سفالها را با طرحهای زیبایی می‌آراستند و با بهره‌گیری از طبیعت، نقوش حیوانات و گیاهان را در رنگهای سیاه‌روی سفال می‌کشیدند. هنر دیگر مردم شهداد، سنگ‌تراشی بود که با مهارت تمام از سنگ مرمر ظروف مختلف را می‌ساختند. هنر بعدی آنها، فلزکاری بود که در آن زمان، بی مانند بود و حتی در این منطقه کوره‌هایی برای ذوب فلزات و فلز کاری نیز به دست آمده‌است که شهداد را به یک شهر صنعتی تبدیل می‌کند. از جمله تصاویری که بر روی این فلزات دیده می‌شود، نقش مار است. این حیوان بدون شک مورد احترام، کویر نشینان شهدادی بوده‌است. آنها همچنین پلاکهای منقوش به مار، به عنوان طلسم و برای جلوگیری از گزند بلاهای زمینی و آسمانی استفاده می‌کردند. از جمله کشفهای جالب گورستان شهداد، تعدادی ماکت سنگی ساختمان بود که احتمالاً ماکت معبد خدای باران بوده‌است. در بامهای تمامی این ماکتها، زائده‌ای ظرف مانند وجود دارد که نشانگر ظروف بزرگی است که کاهنان به احتمال زیاد برای جمع‌آوری آب باران بر پشت بام این معابد قرار می‌دادند. از این آب برای امور مذهبی و تطهیر نیز استفاده می‌کردند.

جاذبه های گردشگری

از دیدنی‌های شهداد می‌توان به قلعه کهنه، قلعه رموک، قلعه چغوکی، قلعه بهرام، گورستان‌های باستانی،آب انبار حاج محمد تقی، کارگاه فلز کاری باستانی، آسیاب آبی، باغ شهرداری، باغ کشاورزی و امام زاده زید اشاره کرد.

کرمان در کنار آثار تاریخی‌اش جاذبه‌های مختلف بسیاری دارد. نبکا‌ها، جنگلهای انبوه بافت و رابر، ارتفاعات مملو از گل لاله و گلزار در شهرستان بردسیر، دره مدیترانیه‌ای دلفارد در جنوب استان تا جنگل‌های کهور. اما کلوت‌های شهداد از شگفتی‌ها و مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و طبیعت‌گردی در این استان هستند که وقتی از دور به آن‌ها می‌نگرید، شهری باستانی و متروک را یادآور می‌شوند.

کلوت چیست؟

کلوت نام عوارضی طبیعی و جغرافیایی در بیابان لوت ایران است که در اثر ساز و کار شگفت‌انگیز آب و باد و فرسایش زمین و حدود ۲۰ هزار سال قبل با فرسایش آبی و بادى به وجود آمده است.  کلوت‌‌ها پدیده‌‌ای منحصربه‌فرد و یکی از باشکوه‌‌ترین مناطق دیدنی و طبیعی جهان به شمار می‌روند. این ابر شهر کلوخی دنیا، ۸۰ کیلومتر عرض و ۱۴۵ کیلومتر طول دارد. بیش از ۱۱ هزار کیلومترمربع مساحتش است و در دل کویر لوت قرار دارد. کلوت‌ها آثاری بسیار شگفت هستند. واژه‌ی کلوت از دو بخش «کل» و «لوت» تشکیل شده است، «کل» به معنای شهر و آبادی بوده و «لوت» همان کویر لوت است.

وقتی برای نخستین بار از این منطقه عبور می‌کنید و چشم‌تان به کلوت‌ها می‌افتد، احساس می‌کنید انسان در ساخت و ساز آن‌ها نقش داشته است، اما در واقع کلوت‌ها که در اصطلاح علمی به آن‌ها «یاردانگ» گفته می‌شود، سازه‌هایی هستند که به دست طبیعت ساخته شده‌اند. به زبان ساده، باد و آب مهم‌ترین عوامل در شکل‌گیری کلوت‌ها هستند. سنگ بستر کلوت‌ها در برابر باد‌های شنی و ماسه‌ای دچار فرسایش شده و عناصر سست آن تحت فشار و تلاطم باد در گذر زمان فرو ریخته و کلوت‌ها آهسته‌آهسته شکل می‌گیرند. کلوت‌‌ها از لحاظ شکل ناهمواری و شرایط پیدایش در دنیا بی‌‌نظیر هستند و اسرار بی‌شماری درباره‌ی اصول و خواص پیدایش آن‌ها وجود دارد. از دور دست که به کلوت‌ها نگاه می‌کنیم، شهری بزرگ با آسمان خراش‌های فراوان را تداعی می‌کند و همین امر باعث شده که برخی جهانگردان خارجی از آن به‌عنوان «شهر ارواح» یاد کنند. 

در کویر شهداد، ۱۰۰ هکتار نمک‌زار به شکل جوشش تخم مرغی وجود دارد که در هیچ جاى دنیا مشابه آن نیست. در این شهر کسی زندگی نمی‌‌کند و هر‌ چه هست سراسر سکوت و آرامش است.  با گذر از دل این شهر کلوخی به رغم زیبایی‌های بکر طبیعی، وحشتی زیبا را در نگاه و دل هر رهگذری به تصویر می‌کشد.

کلوت‌ها از شمال به جنوب حدود ۱۴۵ کیلومتر طول و از غرب به شرق نزدیک به ۷۰ کیلومتر عرض دارند و در موازات تل ماسه‌های عظیم شرق کویر قرار گرفته‌اند، اما کلوت‌ها ناشناخته‌تر، خطرناک‌تر و افسانه‌ای‌تر از تل ماسه‌های شرقی لوت هستند. کسی تاکنون از آن‌ها عبور نکرده و مطالبی که در این زمینه گفته می‌شود، بر گرفته از نظرات و بررسی‌های دانشمندان است. 

در محدوده‌ای ۳۰ هزار کیلومتری، در دل لوت، هیچ حیاتی وجود ندارد. شاهد این ادعا جسد سالم گاوی است که در زمستان سال ۱۳۶۵ در کویر لوت تلف شده است. پس از گذشت ۱۵ سال از آن زمان، جسد این گاو، در حالی که بر اثر نور شدید آفتاب خشک شده بود، بدون هیچ تغییری پیدا شد. 

برای رفتن به بزرگ‌ترین شهر کلوخی دنیا هم مجوز می‌خواهید، هم راه بلد. آن‌قدر این شهر بزرگ است و ساختمان‌هایش شبیه به هم که گمشدنتان حتمی است. علاوه بر این، اگر بدون مجوز وارد این شهر شوید، مجرم محسوب خواهید شد.

شهر لوت از افسانه تا حقیقت

کلوت را بقایای شهری نفرین شده و ویران دانسته‌اند. در کتب جغرافی‌نویسان صدر اسلام آمده است که بقایای شهری ویران در پای کلوت قابل مشاهده است. در جنوب کلوت، اشیای برنزی و سفالی فراوانی یافت شده است. این منطقه مسکونی قدیمی چندین کیلومتر طول و عرض دارد. با توجه به شرایط اقلیمی و ممکن نبودن تشکیل تجمعات انسانی، این‌طور تصور می‌شود که این اشیا متعلق به شهری باستانی است.

بررسی‌های باستان‌شناسی روی آثار کشف شده حکایت از تعلق آن‌ها به هزاره دوم و سوم پیش از میلاد دارد. آنچه در مورد این کشف اهمیت دارد یافته شدن این آثار در لابه‌لای تشکیلات رسی و نمکی است که لوت را شکل داده است. بدین معنی که کویری شدن این منطقه در زمان‌های باستانی شکل گرفته است و این احتمال وجود دارد که تشکل‌های انسانی در این منطقه به دلیل کویری شدن آن از بین رفته باشد. بررسی آثار نشان می‌دهد این تشکل انسانی در اثر حادثه‌ای ناگهانی از بین رفته است. آثار حرکت‌های سیل آسای آب روی بدنه کلوت‌ها حکایت از سیل‌های ویرانگر در این منطقه دارد.

شاید بر اثر حرکت سیلی عظیم که گل، نمک و گچ کویری به همراه داشته شهر مزبور به کلی از بین رفته و در بین کلوت دفن شده باشد. آنچه از روایات تاریخی و آثار جغرافی‌نویسان بر می‌آید آن است که در گذشته تمدن‌های بزرگی در این منطقه وجود داشته و بنا به دلایلی از بین رفته و افسانه شهر لوت به این دلیل رواج یافته است. هر جا صحبت از شهر لوت است تصویری از برج‌ها و خانه‌های ویرانی است که در اثر فرسایش باد پدید آمده و از دور شباهت به شهری ویران دارد. شاید حقیقت این باشد که در گذشته شهر لوتی وجود داشته و از بین رفته و در اذهان نامی از آن به جا مانده و برای مشخص داشتن آن هر جا اشکال کلوت دیده شده آن را شهر لوت گفته‌اند.

با احداث کمپ شهداد، که در حقیقت هتلی «میلیون‌ها ستاره» است، امکان اقامت شبانه برای گردشگرانی که به شهر کلوت‌ها می‌آیند، فراهم شده است تا در کنار تمام زیبایی‌های آن بتوانند از تماشای آسمانی آکنده از قطرات نور لذت ببرند. این کمپ کویری مجموعه‌ای است از ۴۰ آلاچیق که همه از مصالح طبیعی ساخته شده‌اند و تنها کمپ کویری دشت لوت بوده و  در ۲۰ کیلومتری شهداد در مسیر نهبندان و در آخرین نقطه‌هایی که زندگی  ادامه دارد واقع شده است. کمپ به صورت شمالی- جنوبی ساخته شده و در بین چندین کلوت قرار گرفته تا از گزند باد و طوفان‌های شن در امان باشد.