برج هشتل و باداب سورت

یکی از زیباترین مجموعه‌های آرامگاهی ایران در روستای هشتل آمل واقع شده است. این مجموعه که به نام «برج هشتل» شناخته می‌شود در حال حاضر پنج برج آرامگاهی است که به شکل مثلث کنار هم چیده شده‌اند. این برج‌ها درگذشته هشت عدد بوده که سه برج آن به مرور تخریب شده‌اند. بزرگ‌ترین برج این مجموعه که در ۵ کیلومتری شرق آمل از جاده بابل قرار دارد مزار یکی از سرداران میرقوام الدین مرعشی، سرسلسله مرعشیان است که در برابر دشمنان از خود ایستادگی خاصی نشان داد.شهرت این سردار به دلیل مقاومتی ست که در زمان حمله تیمور از خود نشان داد. سردار سپاه میر قوام الدین جان خود را برای حفاطت مردمش در مقابل حمله چنگیز از دست داده است. بنای اصلی بقعه چهار ضلعی است که مسجدی متصل به آن است و ایوانی در جلوی مسجد ساخته شده است. بنای اصلی از داخل چهار گوشه است. در هر یک از اضلاع یک طاقنمای بلند است.

بنای بقعه اصلی چهار ضلعی بوده که مسجدی و ایوانی به‌آن متصل هستند و سه گنبد دیگر در گورستان به این بقعه وصل می‌شوند.با چهار گوشواره گود، چهار ضلعی تبدیل به دایرۀ کامل شده و بر روی این دایره گنبدی بلند نوک تیز زده اند. نمای خارجی بنا چهار ضلعی است که میان هر یک از اضلاع طاقنمای بزرگی است. بالای هر یک از بدنه ها سیزده قرنیس سینه کفتری است.

گنبد بنا از خارج از نوع گنبدهای زاویه دار مخروطی است سه گنبد دیگر در گورستان به بقعه متصل است. برج هشتل در تاریخ ۷/۵/۱۳۸۲ به شماره ۹۳۵۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

باداب سورت مازندران/پلکانی رنگین

باداب سورت نام یک چشمه پلکانی در ارتفاع 1841 متری از سطح دریاست که اثری بی نظیر در ایران به شمار می رود و مانندش در دنیا بسیار کم است. باداب سورت چشمه ای است هزاران ساله با طبقات بسیار که هر قسمت آن به رنگی در آمده و رنگ و بویی متفاوت دارد. می توان ساعت ها به این شاهکار آفرینش نگریست و از تماشایش لذت برد. شاهکاری که در سال های بسیار و با همکاری عناصر طبیعی همچون باد و آب شکل گرفته است. 

عرصه چشمه های نامیرای باداب سورت اروست به 2 میلیون مترمربع می رسد. آب چشمه در هر مسیری که به راه بیفتد پلکان ها و نقوشی را از خود بر جای می گذارد. در گذشته های دور آب چشمه بسیار زیاد بود و در وسعتی حدود 30000 مترمربع، پلکان ها و آثار بسیار زیبایی وجود داشت. به سبب خشکسالی و تغییرات آب و هوایی، در ۲۰۰ سال اخیر آب چشمه به شدت کاهش یافته است و فقط بر روی حدود ۱۰۰۰ متر مربع از آن آب جریان دارد. قسمت هایی که آب وجود ندارد به رنگ سفید دیده می شود.

روستای اروست در بخش چهاردانگه‌ شهرستان ساری از این اثر میزبانی می کند و مردمش پذیرایی خوبی از گردشگران انجام می دهند. سالانه گردشگران بسیاری به شوق دیدن این جاذبه طبیعی به سوی ساری می روند و به روستای اروست رهسپار می شوند. روستای تاریخی و بزرگ اروست چندین محله قدیمی دارد که نام یکی از آنها سورت است. این محله در گذشته های بسیار دور ناحیه ای زرتشتی نشین بود که سورت لنگه خوانده می شد. می گویند که زرتشتیان بر فراز چشمه های باداب سورت با آداب و رسوم خاصی به عبادت خداوند مشغول می شدند و بعدها به اسلام ایمان آوردند. برای همین است که اهالی روستا چشمه را متعلق به خود می دانند و برای حفظ آن تلاش می کنند. این اثر از شمال به ارتفاعات جنگلی با درختان سوزنی برگ محدود می شود و از جنوب به دره های پایین دست مشرف است. در شرق باداب سورت ارتفاعات پوشیده از گیاهان بوته ای و درختچه‌ وجود دارد و در غرب آن نیز روستای اروست دیده می شود.

آب چشمه باداب سورت شور و دارای دمای معتدل است. به سبب وجود املاح و اکسید آهن خواص درمانی متعددی را برای این آب ذکر می کنند. بسیاری این جاذبه را زیباترین چشمه جهان نیز می دانند و از آن با عنوان دومین چشمه آب شور جهان یاد می کنند که پس از  چشمه پاموک‌کاله ترکیه قرار دارد. چشمه پاموک کاله به صورت رسوبات سفید رنگ آهکی است که در زبان محلی آن را با نام قلعه سفید یا قصر سفید می خوانند و نسبت به چشمه های اروست وسعت و خواص درمانی کمتری دارد.

در سال ۱۳۸۵ بود که با همکاری مسوولان اروست از جمله شورای اسلامی، دهیاری و همچنین شرکت تعاونی این روستا تلاش برای ثبت این اثر آغاز شد و سرانجام در سال 1387 نامش به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید. در مرداد 1393 با امضای معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور حریم حفاظتی و منظری این اثر به تصویب رسید و باداب سورت نخستین میراث طبیعی دارای حریم ایران شد.

دیدنی های چشمه باداب سورت

در نگاه اول شاید چشمه باداب سورت ساده به نظر برسد؛ اما این جاذبه در خود دیدنی ها و ویژگی های متمایزی دارد که از دانستن شان شگفت زده می شوید:

1- پلکان رنگین کمانی

در ابتدای بازدید از چشمه باداب سورت، با پلکانی رنگین مواجه می شوید که حیرت هر کسی را بر می انگیزد. اما این پلکان چطور شکل گرفته است؟ به زبان ساده باید بگوییم که آب های معدنی راهی طولانی را می پیمایند و از اعماق سنگ های سخت راه خود را به روی زمین باز می کنند. باد دست به کار می شود و آب ها را به این سو و آن سو حرکت می دهد. در همین حین خورشید داغ، آب را تبخیر می کند و مواد معدنی همچون ردپایی از آب ها باقی می مانند. این مواد معدنی به شکل رسوب بر روی زمین باقی می مانند و طبقه طبقه روی هم قرار می گیرند. به مرور زمان پلکانی تماشایی شکل می گیرد که حاصلش باداب سورت است.

اما ماجرای هنرنمایی طبیعت هنوز تمام نشده و هنوز داستان رنگارنگ این پلکان را برای تان نگفته ایم. آب های معدنی بر روی پلکانی که تشکیل شده حرکت می کنند و بر اساس مواد تشکیل دهنده شان از خود رنگ های بسیار زیبای طلایی، نارنجی، قرمز و کرم بر جای می گذارند تا شاهکار آفرینش تکمیل شود. رسوب آهن رنگ قرمز، رسوب مس رنگ سبز، گوگرد رنگ زرد و آهک و نمک هم رنگ سفید را پدید می آورند. باکتری های موجود در آب، نور خورشید و دمای هوا نیز تغییر رنگ آب حوضچه ها را موجب می شوند. حوضچه های پایینی باداب سورت شفاف تر هستند چرا که املاح در حوضچه های بالادست، ته نشین می شوند.

نمای این طبقات و محل قرارگیری چشمه در دامنه کوهستان و چشم‌اندازهای اطراف به هنگام غروب به زیباترین شکل خود می رسد. حالا این پلکان رنگین پیش روی شماست تا آنها را ببینید و لذت ببرید. گفته می شود تشکیل یک سانت از حوضچه‌های باداب سورت، ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال زمان می برد.

2- چشمه هایی متنوع

آنچه به باداب سورت شهرت بخشیده تنها ظاهر پلکانی آن نیست. در این اثر می توانید آب را با طعم های مختلفی بچشید. در این اثر چشمه هایی با آب‌های کاملا متفاوت از نظر رنگ، بو، مزه و حجم آب را خواهید دید:

چشمه شور و برمودای اروست

در بخشی از باداب سورت که پرآب تر است حوضچه ای با قطر حدود ۱۵ متر و عمق نسبتا زیاد شکل گرفته که آب بسیار شوری دارد و در اطراف آن رسوبات سیاه رنگی دیده می شود. می گویند که آب این چشمه جهت درمان دردهای کمر و پا، امراض پوستی، روماتیسم و میگرن کارایی دارد و به همین علت بسیاری در آن تن به آب می زنند تا از خواصش بی بهره نمانند. این دریاچه به علت دارا بودن املاح و مواد معدنی و نمک فراوان در فصل زمستان یخ نمی زند و هیچ جانداری هم امکان زیست در آن را ندارد.  

در قسمتی از کف این دریاچه حفره ای عمیق وجود دارد که به برمودای اروست شهرت پیدا کرده است و به همین دلیل برخی این چشمه را نیز با نام برمودای اروست می شناسند. بد نیست بدانید که در زبان محلی این حفره یا چاه را بَن نِدار می خوانند به معنای بدون پایان. عمق این حفره را تا 98 متر نیز تخمین زده اند.

اکسیر حیات

در شمال غربی برمودای اروست باداب سورت، چشمه هایی وجود دارند که با نام اکسیر حیات معروفند و آبی نارنجی و ترش مزه دارند. آب این چشمه ها همانند نوشابه‌های گازدار از عمق زمین می جوشد. برخی تعداد این چشمه ها را تا 11 عدد هم اعلام کرده اند اما محلی ها تعداد آنها را 6 عدد می دانند.

چشمه ترش یا باداب ترش

در بالادست پلکان های رنگین، چشمه ای با آب ترش مزه و قرمز و نارنجی رنگ وجود دارد که در اطراف آن کمی رسوب آهن نشسته است. 

سیاه تی

در قسمتی از چشمه های باداب سورت در کنار آب ماده سیاه رنگی را می بینید. این قسمت برای لجن درمانی مورد استفاده قرار می گرفته است و محلی ها آن را با عنوان سیاه تی به معنای سیاه گل می شناسند.

خوشگذرانی در باداب سورت

برای آنکه لحظات خوشی را در باداب سورت تجربه کنید می توانید به فعالیت های زیر مشغول شوید:

آب تنی: در حوضچه شور باداب سورت می توانید تنی به آب بزنید و از خواص درمانی آن نیز بهره ببرید. فقط به یاد داشته باشید که ورود به این حوضچه برای بانوان مقدور نیست و کسانی که شنا بلد نیستند نیز نباید وارد حوضچه شوند. 

عکاسی: چشمه باداب سورت یکی از سوژه های مورد علاقه عکاسان به ویژه عکاسان طبیعت است. البته نگران نباشید، اگر عکاس حرفه ای نیستید و تجهیزات هم ندارید می توانید با دوربین های ساده و گوشی موبایل تان هم شاهکاری دیدنی خلق کنید.

تماشای آسمان شب: اقامت شبانه در کنار چشمه باداب سورت ممنوع است؛ اما می توانید ساعاتی را در آنجا بگذرانید و از تماشای ستاره باران شب لذت ببرید و جلوه ای تازه از چشمه ها را به تماشای بنشینید.  

 تفریحات هوایی: قرارگیری چشمه ها در ارتفاعات و وزش باد شرایط مناسبی جهت پرواز با کایت و چتر را مهیا کرده است؛ اما افرادی که قصد پرواز دارند باید از قبل هماهنگی های لازم را به عمل آورند.

قوانین بازدید از باداب سورت

1- ساعات بازدید از ۶ صبح تا ۹ شب است و به علت عدم وجود روشنایی کافی بازدید خارج از این ساعات امکان پذیر نیست.

2- بازدید از چشمه ها در حال حاضر رایگان است پس از پرداخت وجه به افراد، جهت ورودی خودداری کنید.

3- تردد وسایل نقلیه بر روی پلکان ها و حوضچه ها اکیدا ممنوع است چرا که تخریب این اثر زیبا را به دنبال می آورد. در صورت مشاهده چنین موردی به شدیدترین وجه ممکن با متخلف برخورد خواهد شد و نهادهای مسوول وسیله نقلیه را توقیف خواهند کرد.

4- راه رفتن و دویدن بر روی پلکان ها و رج (ردیف) آن و ورود به محوطه باداب سورت با کفش و پوتین آجدار ممنوع است. گردشگران باید کفش یا دمپایی مناسب به همراه داشته باشند.

5- از حفر گودال بر روی حوضچه ها جدا خودداری کنید. برخی این کار را به منظور استفاده از آب و انداختن سنگ های داغ در آن و تبدیل آن به جکوزی انجام می دهند و آسیب های جبران ناپذیری را به اثر وارد می کنند.

6- روشن کردن آتش زیر درختان و کنار دریاچه و حوضچه ها ممنوع است.

7- آوردن حیوانات خانگی به داخل چشمه ها و حوضچه ها اکیدا ممنوع است.

8- این منطقه، "منطقه آزاد گردشگری" نیست پس رعایت شئونات اسلامی در آن اجباری است.

9- آبتنی در حوضچه باداب سورت برای افرادی که به فن شنا آشنا نیستند ممنوع است چرا که در برخی نقاط عمق آن به شدت افزایش می یابد.

10- آبتنی در دریاچه باداب سورت برای بانوان محترم مقدور نیست و باید از این کار اجتناب کنند.

11- ریختن زباله بر روی چشمه ها و پلکان های آن ممنوع است و با خاطیان برخورد می شود. برای زباله ها از سطل های زباله نزدیک چشمه ها استفاده کنید.

12- مضامین تابلوهای هشدار دهنده در منطقه را جدی بگیرید و نکات گفته شده را رعایت کنید.

13- سازمان میراث فرهنگی این چشمه را در سال ۱۳۸۷ به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست آثار ملی ایران ثبت کرده و در ۴ مرداد ۱۳۹۳ عرصه، حریم و ضوابط حفاظتی آن تعیین شده است. از سال ۹۵، سنگ چین کردن محوطه اطراف این حوضچه‌ها انجام شده تا از ورود بازدید کنندگان به داخل این مناطق که در معرض تخریب و فرسایش قرار دارند، جلوگیری کنند. هرگونه دخل و تصرف در محدوده حریم و تخلف از ضوابط حفاظتی، برخورد مجرمانه قضایی به دنبال دارد.

نکته: اگر افراد به این هشدار ها توجه نکنند با آنها برخورد خواهد شد و فرد یا افراد خاطی از موارد ذکر شده، توسط پاسگاه اروست به مراجع ذی ربط معرفی می شوند. اگر خاطیان جزو تور گردشگری باشند به آنها تذکر داده می شود و در صورت تکرار، مجوز آن تور به حالت تعلیق می آید و اگر خسارت قابل توجه و حاد باشد مجوزشان باطل می شود. فراموش نکنید که این اثر به ثبت ملی رسیده است. تخریب این چشمه به هر شکل جرم به شمار می رود و مجرم تحت پیگرد قانونی قرار می گیرد. لازم است که راهنمایان تور نظارت بیشتری به فعالیت های اعضای گروه شان داشته باشند.

توصیه ها

1- در صورت مواجه شدن با مشکلات امنیتی به پاسگاه روستای اروست مراجعه کنید.

2- در صورت نیاز به درمانگاه می توانید از خدمات خانه بهداشت روستای اروست بهره بگیرید.

3- به علت برف گیر بودن منطقه در فصل زمستان، از آوردن وسایل نقلیه بدون زنجیر چرخ خودداری کنید.

4- در طول مسیر باداب سورت گردنه های خطرناکی وجود دارد که سقوط به دره به علت سرعت زیاد و انحراف به چپ سوانح زیادی را در آن به بار آورده است؛ خواهشمندیم به مقررات راهنمایی و رانندگی توجه کنید.

5- در طول مسیر از روستاهای مختلفی عبور می کنید پس با سرعت مطمئنه برانید و مراقب سرعت گیرهای غیر استاندارد در ورودی هر روستا باشید.

6- در طول مسیر مراقب حیوانات اهلی که عرض جاده را طی می کنند باشید. در صورت برخورد خودرو به حیوانات اهلی راننده موظف به پرداخت غرامت آن است.

7- برخی مسافران به قصد سفر یکروزه از تهران راهی باداب سورت می شوند باید به این عزیزان بگوییم که مسیر رفت و برگشت حدود 700 کیلومتر است و بهتر است با برنامه ریزی درست تر حداقل دو روز را به این بازدید اختصاص دهید. 

8- اگر برای رفتن به چشمه ها از مینی بوس های روستایی به طور دربستی استفاده می کنید باید بگوییم که هزینه این مینی بوس ها 30000 تومان است.

9- در صورت ترک خودرو به مدت طولانی، نکات ایمنی را رعایت کنید.

10- در حال حاضر هیچ لیدر و راهنمایی در کنار باداب سورت اروست وجود ندارد. در صورت مشاهده افرادی با این ادعا هرگز به مطالب آنها توجه نکنید و مراتب را جهت پیگیری به مسوولین یا پاسگاه اروست اطلاع دهید.

کجا بمونیم؟

در سفر به چشمه باداب سورت نگران اقامت نباشید. خانه ها و ویلاهای روستای اروست گزینه های مناسب و در دسترس شما هستند. پیش از اقدام برای اجاره ویلا از صحت اطلاعات درباره آن مطمئن شوید و گول قیمت های پایین در منطقه را نخورید. همچنین امکان برپایی کمپ نیز در حوالی این روستا وجود دارد. 

قوانین اقامت در منطقه

1- اقامت شبانه کنار چشمه ها به علت مسایل امنیتی و از بین رفتن محیط زیست مطلقا ممنوع است.

2- زمین های اطراف چشمه ها متعلق به کشاورزان محلی هستند و اقامت در آنها ممنوع است. در بعضی از این زمین ها سگ هایی از نژاد دوبرمن نگهداری می شوند تا از حمله گرازها جلوگیری به عمل آید. پس اقامت شبانه در این مناطق خطراتی را به همراه دارد.

3- اقامت در حسینیه روستا به دلیل برگزاری مراسم مذهبی ممنوع است و اساسا فلسفه آن با کاروانسرا و هتل مغایرت دارد.

4- قبل از سفر به روستا جهت اقامت در ویلاها، اطلاعات لازم را کسب کنید. در صورت مراجعه سرزده ممکن است محلی برای اقامت وجود نداشته باشد و گردشگران دچار سردرگمی شوند.   

امکانات چشمه های باداب سورت

با وجود تمام زیبایی ها و جذابیت این اثر، هنوز امکانات رفاهی خاصی در حوالی آن دیده نمی شود. جای خالی امکاناتی چون سرویس بهداشتی، آلاچیق و ... هنوز هم به چشم می آید. البته امکانات خوب روستای اروست تا حدی این نقص را می پوشانند. البته مردم محلی خودشان دست به کار شده اند و در ایام اوج سفر می توانید در دکه های موقت آش، چای و خوراکی های محلی تهیه کنید.

آب و هوای منطقه

درجه حرارت منطقه در سردترین ماه سال به ۷- درجه سانتی گراد می رسد و در گرم ترین حالت 35 درجه سانتی گراد است. متوسط بارندگی سالیانه ۳۵۰ الی ۴۰۰ میلی متر است که منطقه سرد و خشک با پوشش گیاهی استپ را پدید می آورد. میزان رطوبت نسبی هوا حداقل ۵۰ درصد و حداکثر ۸۵ درصد است و میزان تبخیر آب به  ۸۵۰ میلیمتر می رسد. حداکثر سرعت وزش باد نیز ۵۰ کیلومتر در ساعت است.

بهترین فصل سفر

بهترین زمان بازدید از چشمه های باداب سورت اردیبهشت ماه است؛ اما این دلیل نمی شود که در ماه های دیگر سال قید بازدید از این اثر را بزنید.

بهار: منطقه باداب سورت در فصل بهار سرسبز می شود و حال و هوای بهار جلوه خاصی به آن می بخشد. پرآب ترین فصل باداب سورت همین فصل است.

تابستان: این فصل زمان خوبی برای آبتنی در حوضچه های سرشار از مواد معدنی به شمار می رود اما آب جاری بر روی پلکان ها به کمترین مقدار خود می رسد. 

پاییز و زمستان: به علت خاکی بودن جاده دسترسی به چشمه ها ممکن است در این فصول با مشکلاتی برای رسیدن به این جاذبه مواجه شوید؛ اما به یاد داشته باشید که تغییرات فصلی بر روی رنگ آب حوضچه‌های باداب سورت تاثیر می گذارند و هرچه هوا سردتر شود، این اثر قرمزتر به نظر می رسد. پس در فصول سرد منتظر نمایشی تازه از چشمه ها باشید.

نکته: به یاد داشته باشید که تغییرات آب و هوایی اخیر و خشکسالی بر تمامی جاذبه های طبیعی این سرزمین اثر گذاشته و ممکن است چهره آنها دگرگون شده باشد.

راه دسترسی

آدرس: استان مازندران، شهرستان ساری، بخش چهاردانگه، روستای اروست، جاده چشمه باداب سورت

دیدنی های اطراف

باداب کوچک یا شورسر دو چشمه دارد و در نزدیکی باداب سورت واقع شده است. این دو چشمه بسیار کوچک هستند؛ اما خواص درمانی خوبی دارند.

نام چشمه 

نام این اثر از دو بخش باداب + سورت تشکیل شده است. در گویش های مختلف واژه مازندرانی باداب را به صورت «بادو» یا «وا اُ» هم تلفظ می کنند. وا (باد) به نوعی درد همچون رماتیسم اشاره دارد که با استفاده از آبِ (اُ/ ئو) معدنی رفع می شود. واژه «باد» می تواند به تفاوت آب های شور با آب های شیرین نیز اشاره داشته باشد چرا که در گذشته این تفاوت با نام «باد» یا «گاز» موجود در آب مشخص می شد و به صورت قل‌قل کردن هم خود را نشان می داد. به همین جهت باداب را می توان باد آب به معنی آب گاز دار دانست.

سورت در زبان محلی منطقه به معنای صدای سوت به کار می رود. وقتی درون قسمت عمیق دریاچه شیرجه بزنید صدای سوت در گوش می پیچد که به دلیل حباب های گاز موجود در آب به وجود می آید. در لغتنامه دهخدا سورت به معنی شدت اثر آمده است. در واقع می توان باداب سورت را این گونه ترجمه کرد: شدت اثر آب گاز دار.

برخی سورت را به رقصیدن نیز تعبیر کرده اند و باداب سورت اروست را به معنای رقص اروستی باد و آب می دانند. آنها می گویند این تعبیر به این معناست که باد به هر سمتی که بوزد، آب نیز به همانسو بر روی پلکان ها به حرکت در می آید و با پیوند آنها صحنه ای شگفت انگیز خلق می شود. صحنه ای که نامش باداب سورت است.

جالب آنکه حروف ابجد سورت ۶۶۶ است که باعث شده خرافاتی نیز در این باره بر سر زبان ها بیفتد. 

آثار مشابه با باداب سورت

در اینجا بد نیست با نمونه هایی که تنها از برخی جهات به باداب سورت شباهت دارند را بشناسید:

کانی گراوان در شهرستان سردشت آذربایجان غربی ایران

پاموک‌کاله در ترکیه

ایوان های مطبق سفید و صورتی در نیوزیلند

بایشوایتای در چین

باگنی سان فلیپو در ایتالیا

منطقه سنگ زرد در ایالات متحده آمریکا

هیرو ال آگورا در مکزیک

نگاهی علمی به چشمه های باداب سورت

باداب سورت یک چشمه پلکانی تراورتنی است. تراورتن، نوعی سنگ آهک متخلخل و پوک از دسته سنگ‌های رسوبی و تزیینی است. این سنگ از رسوبات چشمه‌های آب گرم تشکیل می شود و فضای اشغال شده توسط گازهای موجود در آب های گرم، حفره های موجود در این سنگ را به منبع رسوب گذاری تبدیل کرده اند. یکی از از ویژگی های این نوع سنگ مقاومت بالای آن است؛ اما جذب بالای آب را یکی از معایب آن می دانند.

کارشناسان بر این باورند که این چشمه ها همزمان با آخرین چین خوردگی البرز درپلیوستوسن و پلیوسن (دوران چهارم زمین شناسی) شکل گرفته و کم کم گسترش یافته اند.

دغدغه ها

هر ساله خبرهای بدی از آسیب به این اثر بی بدیل می رسد. برخی افراد به هنگام دیدن این چشمه اقدام به تخریب پلکان های آن می کنند و زخمی ماندگار را بر تن طبیعت برجای می گذارند. یادتان باشد که این اثر در طی سال های زیادی شکل گرفته و ترمیم بخش تخریب شده صدها سال زمان می برد.

خشکسالی اخیر نیز دامن این جاذبه طبیعی را گرفته و زخم هایش را دو چندان کرده است. گرچه با رسیدن فصول پرآبی امید است که باز هم باداب سورت چهره پیشین خود را بازیابد و دوباره به شکوه گذشته بازگردد.